In Search of an Appropriate Model for Assigning Criminal Responsibility to a Collective Entity

Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych Rok XXVII: 2023, numer 2
Journal of Criminal Law and Penal Studies Volume XXVII: 2023, No. 2

Szymon Tarapata - dr hab., Zakład Prawa Karnego Wykonawczego, Katedra Prawa Karnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński, adwokat / habilitated doctor, Institute of Penitentiary Law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University, attorney; ORCID: 0000-0002-4095-8892.


Full text in PDF (open access)

PDF

Keywords

collective entities, criminal liability, attribution of culpability to a collective entity, perpetration

Summary

The motivation for preparing this study was one of the projects of a new act on the responsibility of collective entities for criminal acts punishable by penalties. This act ultimately did not come into force. Such a state of affairs should be evaluated positively, as the project included many bad and harmful solutions. However, the work on the project sparked intensive discussions on how the model of criminal responsibility of a collective entity should look like. The article attempts to formulate the conditions that should decide whether a collective entity can be held liable for criminal acts committed by individuals associated with it. The article uses dogmatic and theoretical methods.

Bibliography

Darkowski T., Austriacki model odpowiedzialności podmiotów zbiorowych, „Prokuratura i Prawo” 2018, z. 6.
Filar M., Podstawy odpowiedzialności karnej (?) podmiotów zbiorowych (na gruncie ustawy z 22 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary), w: Aktualne problemy prawa karnego, kryminologii i penitencjarystyki. Księga ofiarowana Profesorowi Stefanowi Lelentalowi w 45. roku pracy naukowej i dydaktycznej, red. K. Indecki, Łódź 2004.
Filar M., Węzłowe problemy odpowiedzialności podmiotów zbiorowych na gruncie ustawy z 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny za-
bronione pod groźbą kary, w: Przestępstwo – kara – polityka kryminalna. Problemy tworzenia i funkcjonowania prawa. Księga jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin Profesora Tomasza Kaczmarka, red. J. Giezek, Kraków 2006.
Kardas P., O relacjach między strukturą przestępstwa a dekodowanymi z przepisów prawa karnego strukturami normatywnymi, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2012, z.4
Krawczyk A., Gisman A., Criminal compliance jako środek zapobiegania odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, „Monitor Prawa Handlowego” 2015, nr 1.
Mucha A., Struktura przestępstwa gospodarczego oraz okoliczności wyłączające bezprawność czynu w prawie karnym gospodarczym. Analiza teoretyczna i dogmatyczna, Warszawa 2013.
Namysłowska-Gabrysiak B., Odpowiedzialność prawna podmiotów zbiorowych – zagadnienia prawno-porównawcze, w: Odpowiedzialność karna podmiotów zbiorowych.
Konferencja Jastrzębia Góra 12-14 października 2003 r., red. A. Leciak, „Apelacja Gdańska” 2003, nr 3.
Nita B., Glosa do postanowienia z dnia 5 maja 2009 r., (IV KK 427/08), „Przegląd Sądowy” listopad-grudzień 2010.
Nita B., Koncepcje odpowiedzialności karnej podmiotów zbiorowych w anglo-amerykańskim systemie prawnym, „Prokuratura i Prawo” 2003, z. 2.
Nita B., Model odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, „Państwo i Prawo” 2003, z. 6.
Nita-Światłowska B., Światłowski A.R., Podstawa zakazu retroakcji w postępowaniu przeciwko podmiotom zbiorowym. Glosa do wyroku SN z dnia 11 kwietnia 2012 r., II KK
254/11, „Państwo i Prawo” 2014, z. 4.
Pniewska M., Problematyka charakteru prawnego odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary w prawie polskim, „Studia Iuridica Toruniensia” 2006, t. VI.
Schmoller K., Odpowiedzialność karna podmiotów zbiorowych na tle austriackiego projektu ustawy, „Państwo i Prawo” 2006, z. 2.
Sroka T., w: Konstytucja RP. Tom I. Komentarz. Art. 1-86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
Światłowski A., Nita B., Wpływ odpowiedzialności karnej osoby fizycznej na postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności prawnej podmiotów zbiorowych, w: Odpowiedzial-
ność karna podmiotów zbiorowych. Konferencja Jastrzębia Góra 12-14 października 2003 r., red. A. Leciak, „Apelacja Gdańska” 2003, nr 3.
Tarapata S., Dobro prawne w strukturze przestępstwa. Analiza teoretyczna i dogmatyczna, Warszawa 2016.
Tarapata S., Przypisanie sprawstwa skutku w sensie dynamicznym w polskim prawie karnym, Kraków 2019.
Tosza S., Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych we francuskim i polskim prawie karnym. Analiza porównawcza, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych”
2008, z. 1.
Weigend E., Odpowiedzialność prawna podmiotów zbiorowych w prawie niemieckim w: Odpowiedzialność karna podmiotów zbiorowych. Konferencja Jastrzębia Góra
12-14 października 2003 r., red. A. Leciak, „Apelacja Gdańska” 2003, nr 3.
Wojtyczek K., Zasada wyłączności ustawy w sferze prawa represyjnego. Uwagi na gruncie Konstytucji RP, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 1999, z. 1.
Wróbel W., Odpowiedzialność karna podmiotów zbiorowych (Projekt nowych uregulowań), „Państwo i Prawo” 2005, z. 9.
Wróbel W., Zoll A., Polskie prawo karne. Część ogólna, Kraków 2013.

Rok/Volume XXVII: 2023 Zeszyt/Number 2

  • Table of contents / Spis treści
  • Michał Wojciech Basa, Karol Mariusz Jarząbek
    Prokuratorska kontrola przeszukań prowadzonych w sytuacjach niecierpiących zwłoki (analiza na podstawie badań aktowych) ZOBACZ TEKST
    Prosecutorial Control of Searches Conducted in Urgent Cases (an Analysis Based on Court File Research) SEE FULL TEXT

  • Karolina Ejsmont-Sowała, Marcin Sowała
    Pandemia agresji? (wpływ wirusa SARS-CoV-2 na wzrost przestępczości z użyciem przemocy)  ZOBACZ TEKST
    The Pandemic of Aggression? (the Impact of the SARS-CoV-2 Virus on the Violent Crime Increase) SEE FULL TEXT
  • Piotr Kardas
    Konsensualna czy konfliktowa wizja struktury społecznej (kilka uwag o funkcjach współczesnego prawa karnego w perspektywie dylematu ochrony wartości albo zarządzania przez represję)  ZOBACZ TEKST
    Consensual or Conflictual Vision of Social Structure (Some Remarks on the Functions of Modern Criminal Law in the Perspective of the Dilemma of Protection of Values or Management by Repression) SEE FULL TEXT
  • Jakub Stępień
    Quasi-przepadek pojazdu mechanicznego w znowelizowanym Kodeksie karnym ZOBACZ TEKST
    Quasi-Forfeiture of a Motor Vehicle in the Amended Criminal Code SEE FULL TEXT
  • Szymon Tarapata
    W poszukiwaniu adekwatnego modelu przypisania odpowiedzialności karnej podmiotowi zbiorowemu  ZOBACZ TEKST
    In Search of an Appropriate Model for Assigning Criminal Responsibility to a Collective Entity  SEE FULL TEXT
  • Mateusz Wiktorek
    Czynności operacyjno-rozpoznawcze organów ścigania na tle działalności łowców pedofilów ZOBACZ TEKST
    Investigative Operations of Law Enforcement Authorities in the Context of Pedophile Hunters’ Activities SEE FULL TEXT

A New Framework for Judicial Imposition of Penalty in the Light of the Amendment to the Polish Criminal Code of 7 July 2022 (Critical Remarks)

Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych Rok XXVII: 2023, numer 1
Journal of Criminal Law and Penal Studies Volume XXVII: 2023, No. 1

Mateusz Tyszka - student kierunku prawo, Uniwersytet Warszawski / law student, Uni- versity of Warsaw; ORCID: 0000-0003-1855-2228; e-mail: m.tyszka7@student.uw.edu.pl.


Full text in PDF (open access)

PDF

 

Keywords

directives of sentencing, philosophy of punishment, amendment, penal populism, general prevention

Summary

The paper analyses the amendment to Article 53 of the Polish Criminal Code, introduced by the Amending Act of 7 July 2022. The author evaluates this change negatively in the  light of axiological and constitutional context and legal doctrine. The discussed amend- ment is an example of the negation of one of the goals and functions of punishment,  which is aimed at developing legal awareness of the society. The amendment to Article 53 is yet another manifestation of interference with judicial independence at the level of the courts’ application of the law.

Bibliography

Andrejew I., w: Kodeks karny. Krótki komentarz, red. I. Andrejew, Warszawa 1981.
Bojarski T., Możliwe praktyczne znaczenie ogólnych dyrektyw wymiaru kary dla polityki
karnej, w: Zagadnienia współczesnej polityki kryminalnej, red. T. Dukiet-Nagórska,
Bielsko-Biała 2006.
Buchała K., System sądowego wymiaru kary w projekcie kodeksu karnego, w: Problemy
kodyfikacji prawa karnego. Księga ku czci Profesora Mariana Cieślaka, red. S. Waltoś,
Kraków 1993.
Cieślak M., Polskie prawo karne. Zarys systemowego ujęcia, Warszawa 1995.
Dadak W., Sankcje pozytywne w prawie karnym. Rzeczywistość czy wyobrażenie, „Prze-
gląd Prawa Publicznego” 2017, nr 1.
Foucault M., Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, Warszawa 2020.
Gardocka T., Opinia dotycząca projektu zmian w Kodeksie karnym (druk sejmowy
nr 2024, data projektu: 22 lutego 2022 r.), 24 marca 2022 r., < https://www.sejm.gov.
pl/sejm9.nsf/opinieBAS.xsp?nr=2024 >.
Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2019.
Giezek J., Gruszecka D., Lipiński K., Opinia na temat ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o zmia-
nie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (druk senacki nr 762), Biuro
Analiz, Dokumentacji i Korespondencji Kancelarii Senatu RP.
Giezek J., w: Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2020.
Grześkowiak A., Funkcje kary w świetle projektów zmian kodeksu karnego, w: Ius et
lex. Księga jubileuszowa ku czci profesora Adama Strzembosza, red. A. Dębiński,
A. Grześkowiak, K. Wiak, Lublin 2002.
Gutowski P., Kardas P., Wykładnia prawa karnego w procesie opartym na Konstytucji,
Warszawa 2017.
Hryniewicz-Lach E., Społeczna potrzeba karania w ujęciu interdyscyplinarnym (zarys
zagadnienia), „Państwo i Prawo” 2022, z. 3.
Kaczmarek T., O pozytywnej prewencji ogólnej w ujęciu kodeksu karnego, „Palestra” 1995,
nr 3–4.
Kaczmarek T., O racjonalizacji sądowego karania w ujęciu projektu kodeksu karnego
z 1991 roku, w: Problemy kodyfikacji prawa karnego. Księga ku czci Profesora Mariana
Cieślaka, red. S. Waltoś, Kraków 1993.
Kaczor R., Kontrowersje wokół modelu dyrektywy prewencji indywidualnej, „Prokuratura
i Prawo” 2007, nr 11.
Konarska-Wrzosek V., w: Kodeks karny. Komentarz, red. R. Stefański, Warszawa 2017.
Królikowski M., Sprawiedliwość karania w społeczeństwach liberalnych, Warszawa 2005.
Królikowski M., Zawłocki R., Prawo karne, Warszawa 2018.
Królikowski M., Żółtek S., w: Kodeks karny. Komentarz, t. 1, red. M. Królikowski,
R. Zawłocki, Warszawa 2021.
Kulesza J., Negatywna prewencja generalna, „Państwo i Prawo” 2011, z. 1.
Marek A., Funkcje prawa karnego, w: System Prawa Karnego. Zagadnienia ogólne. Tom I,
red. A. Marek, Warszawa 2010.
Marquardt H., O teoretycznym i praktycznym znaczeniu celów kary w zachodnioniemiec-
kim prawie karnym, w: Teoretyczne problemy odpowiedzialności karnej w polskim
oraz niemieckim prawie karnym. Materiały Polsko-Niemiecko Sympozjum Prawa
Karnego, red. T. Kaczmarek, Wrocław 1990.
Melezini M., Granice swobodnego uznania sądu przy wymiarze środków karnych,
w: Problemy współczesnego prawa karnego i polityki kryminalnej. Księga jubileu-
szowa Profesor Zofii Sienkiewicz, red. M. Bojarski, J. Brzezińska, K. Łucarz, Wroc-
ław 2015.
Melezini M., Ustawowy a sądowy wymiar kary, w: System Prawa Karnego. Nauka o karze.
Sądowy wymiar kary. Tom 5, red. T. Kaczmarek, Warszawa 2015.
Mioduski K., w: Kodeks karny. Komentarz, red. J. Bafia, K. Mioduski, M. Siewierski,
t. 1, Warszawa 1987.
Opinia w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych
ustaw z dnia 16 września 2021 r. z 30.09.2021 r., Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji
Krajowej Rady Radców Prawnych.
Opinia Zespołu ds. Prawa Karnego Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia dotycząca
projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw
z dnia 16 września 2021 z 27.09.2021 r., Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia.
Sakowicz A., Sankcja bezwzględnie oznaczona (uwagi krytyczne na tle art. 148 § 2 k.k.),
„Państwo i Prawo” 2006, z. 5.
Sienkiewicz Z., Kilka refleksji o dyrektywie prewencji ogólnej, w: Państwo prawa i prawo
karne. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, t. II, red. P. Kardas, T. Sroka,
W. Wróbel, Warszawa 2012.
Szerer M., Problematyka społecznego oddziaływania kary, „Państwo i Prawo” 1974, z. 5.
Wiliński P., Zarys teorii konfliktu w prawie karnym, Warszawa 2020.
Wilk L., Kwestia prewencji generalnej na tle kodeksu karnego z 1997 r., „Państwo i Prawo”
2000, z. 2.
Wróbel W., Kara pozbawienia wolności w Kodeksie karnym z 1997 r.: idea i rzeczywistość,
„Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2007, z. 1.
Wróbel W., w: Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Komentarz do art. 53-116 k.k.,
red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2016.
Wróbel W., Zoll A., Usprawiedliwienie karania (założenia systemu wymiaru kary w przy-
szłym kodeksie karnym), w: O prawo karne oparte na zasadach sprawiedliwości,
prawach człowieka i miłosierdziu, red. A. Strzembosz, Lublin 1988.
Wróblewski B., Ustawowy a sędziowski wymiar kary (referat sprawozdawczy), III Zjazd
Prawników Polskich Katowice – Kraków, Stała Delegacja Zrzeszeń i Instytucji Praw-
niczych RP, Warszawa 1936.
Wróblewski J., Sądowe stosowanie prawa, Warszawa 1988.
Zając D., Stopień społecznej szkodliwości czynu jako okoliczność rzutująca na wymiar
kary, „Państwo i Prawo” 2017, z. 11.
Zgoliński I., w: Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2020.
Zoll A., O reformie prawa karnego (w odpowiedzi W. Mąciorowi), „Państwo i Prawo”
1992, z. 1.
Zoll A., Założenia polityki kryminalnej w projekcie kodeksu karnego, „Państwo i Prawo”
1994, z. 5.
Zoll A., Zasady wymiaru kary w projekcie zmiany kodeksu karnego, „Państwo i Prawo”
2001, z. 1.

Pegasus in Poland: Inadmissibility of Acquisition and Use of a Certain Type of Computer Program under Operational Control

Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych Rok XXVII: 2023, numer 1
Journal of Criminal Law and Penal Studies Volume XXVII: 2023, No. 1

Sławomir Szymer - dr, sędzia Sądu Rejonowego dla Krakowa Krowodrzy w Krakowie, wykładowca Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury / Ph.D., judge at District Court for Kraków-Krowodrza, lecturer at National School of Judiciary and Public Prosecution.


Full text in PDF (open access)

PDF

 

Keywords

criminal proceedings, security on property, subsidiary liability, fiscal authorities for
fiscal criminal offences

Summary

This article is concerns selected issues of security on property applied in the course of criminal proceedings in cases of fiscal offences and misdemeanours. Since 2015,  Article 131 of the Polish Fiscal Criminal Code, which is one of the basic provisions reg- ulating security on property, has been amended several times. The use of this coercive  measure may prove particularly important to ensure that the objectives of the proceed- ings are met, especially the execution of adjudicated penalties or penal measures. The  author discusses authorities that may apply security on property, penalties and penal measures that may be secured using this measure, and entities whose property may be secured.

Bibliography

Dudziak S., Krajowa Administracja Skarbowa a postępowanie karne skarbowe, „Proku-
ratura i Prawo” 2017, nr 4.
Grzegorczyk T., Kodeks karny skarbowy. Komentarz, LEX 2009.
Piaseczny A., w: A. Piaseczny, A. Wielgolewska, Kodeks karny skarbowy. Komentarz,
LEX 2012.
Raglewski J., w: Kodeks karny. Część ogólna, red. W. Wróbel, A. Zoll, t. I, LEX 2022.
Razowski T., w: P. Kardas, G. Łabuda, T. Razowski, Kodeks karny skarbowy. Komentarz,
LEX 2017.
Skorupka J., Komentarz do wybranych przepisów Kodeksu karnego skarbowego, LEX 2020.
Skwarczyński H., Zabezpieczenie majątkowe w postępowaniu karnym skarbowym, „Palestra” 2006, nr 1–2.
Zagrodnik J., w: L. Wilk, J. Zagrodnik, Kodeks karny skarbowy. Komentarz, LEGALIS
2021.
Zgoliński I., Kodeks karny skarbowy. Komentarz, LEX 2021.
Zoll A., w: Kodeks karny. Część ogólna, red. W. Wróbel, A. Zoll, t. I, LEX 2022.

 

The Offence of Failure to Provide Assistance in the Anglo-Saxon and Continental Legal Systems (on the Example of the United States and Poland)

Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych Rok XXVII: 2023, numer 1
Journal of Criminal Law and Penal Studies Volume XXVII: 2023, No. 1

Bartosz Łabuś – student kierunku prawo, Uniwersytet Jagielloński / law student, Jagiellonian University; ORCID: 0009-0004-6081-6068; e-mail: bartosz.labus13@gmail.com.


Full text in PDF (open access)

PDF

 

Keywords

failure to provide assistance, duty to rescue, good and bad Samaritan

Summary

The offence of failure to provide assistance to a person in peril is a crime that can be perpetrated by any offender’s omission. For this reason, it is necessary to precisely define the types of behaviours required under Article 162 of the Polish Criminal Code and the extent to which they should be undertaken. This text also discusses the axiological grounds behind the introduction of the legal obligation to provide assistance. This goal is done by means of comparative analysis, taking into account a set of legal regulations from the United States. In the US, as well as in the Anglo-Saxon legal system in general, the principle is that failure to provide assistance is not considered a crime.

Bibliography

Burdziak K., Możliwość udzielenia niezwłocznej pomocy ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej, „Przegląd Sądowy” 2015, nr 6.
Peiper L., w: Komentarz do kodeksu karnego, prawa o wykroczeniach i przepisów wprowadzających wraz z niektóremi ustawami dodatkowemi ii wzorami orzeczeń do prawa o wykroczeniach, Kraków 1933.
Schroeder C.H., Two Methods For Evaluating Duty To Rescue Proposals, „Law and Contemporary Problems” 1986, vol. 49, nr 3.
Scordato M.R., Understanding the Absence of a Duty to Reasonably Rescue in American Tort Law, „Tulane Law Review” 2008, vol. 82, nr. 4.
Silver J., The Duty to Rescue: A Reexamination and Proposal, „William & Mary Law Review” 1985, vol. 26, nr 3.
Volokh E., Duties to Rescue and the Anticooperative Effects of Law, „Georgetown Law Journal” 1999, nr 88.
Zatyka E., Lekarski obowiązek udzielenia pomocy, Warszawa 2011.
Zielińska E., Namysłowska-Gabrysiak B., w: Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Komentarz, red. E. Zielińska, Warszawa 2022.
Zoll A., w: Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część I. Komentarz do art. 117-211a, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2017.