Autor: Katarzyna Wiśniewska
Data publikacji: 29 maja 2019 r.
Pozycja w wydaniu internetowym: 7/2019

In recent years, Poland has seen significant legislative changes in the criminal procedure which also affected State Treasury’s liability for “judicial errors”. These amendments and the frequency with which they were introduced underscore the need for appropriate analysis on the extent to which the law currently in force ensures effective compensation. The assessment is undertaken from the perspectives of international regulations, constitutional standards, as well as practical experiences. The following paper concentrates on the liability of the State Treasury for unfair application of coercive measures in criminal proceedings.

Autor: Wojciech Ciszewski
Data publikacji: 14 kwietnia 2019 r.
Pozycja w wydaniu internetowym: 6/2019

Artykuł stanowi polemikę z tekstem opublikowanym przez Mikołaja Iwańskiego na temat sprawy łódzkiego drukarza. Moje uwagi odnoszą się do trzech kwestii poruszonych w jego tekście – przywoływanej inspiracji filozoficznej, a także kryteriów oraz generalnej strategii rozstrzygania sporów podobnych do sprawy łódzkiego drukarza. Nie zgadzam się przede wszystkim z sugerowanym przez Iwańskiego rozstrzygnięciem sprawy drukarza. Proponowana w artykule M. Iwańskiego generalna strategia rozwiązywania sporów podobnych do sprawy drukarza może stanowić zagrożenie dla zasady pewności prawa oraz zasady podziału władz.

Autor: Kamil Dziga
Data publikacji: 18 luty 2019 r.
Pozycja w wydaniu internetowym: 5/2019

Instytucja skargi nadzwyczajnej wprowadzona do polskiego systemu prawa ustawą z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym, już od etapu prac legislacyjnych niezmiennie budzi wiele kontrowersji. Na mocy przepisów przejściowych jej zakresem objęto wszystkie kończące postępowanie w sprawie orzeczenia sądów powszechnych i wojskowych, które uprawomocniły się po dniu 17 października 1997 r. Słusznie wskazuje się, iż może to stanowić poważną ingerencję w stabilność prawomocnych rozstrzygnięć, a w konsekwencji również samego porządku prawnego. Autor przeprowadzając analizę podstaw skargi nadzwyczajnej w perspektywie istniejącego systemu nadzwyczajnych środków zaskarżenia podjął próbę wyznaczenia potencjalnego zakresu zastosowania nowej instytucji w obszarze prawa karnego, czego rezultatem jest teza, zgodnie z którą omawiana instytucja co do zasady nie będzie mogła być wykorzystana w sprawach karnych.

Autor: Piotr Kardas
Data publikacji: 4 luty 2019 r.
Pozycja w wydaniu internetowym: 4/2019

Współczesne debaty poświęcone problematyce rozproszonej kontroli konstytucyjności prawa przez sądy najwyższe oraz sądy powszechne uwikłane są bardzo silnie w spory o charakterze ustrojowym. Zasadniczo związane są z określeniem funkcji i roli władzy sądowniczej w demokratycznym państwie prawa, wyznaczeniu roli wymiaru sprawiedliwości w państwie opartym na zasadzie rządów prawa. W konsekwencji spory dotyczące rozproszonej kontroli konstytucyjności prawa miały i mają charakter w zasadniczej części ustrojowy, dotyczą kwestii podstawowych z perspektywy pozycji i kompetencji sądów jako niezależnych organów władzy publicznej odgrywających kluczową rolę w systemie rządów prawa . Z tego też powodu mogą być co najmniej w części postrzegane jako przejaw samoobrony władzy sądowniczej przed działaniami władzy ustawodawczej i wykonawczej.

Autor: Szymon Tarapata
Data publikacji: 25 stycznia 2019 r.
Pozycja w wydaniu internetowym: 3/2019

Autor dowodzi, że podstawy zaskarżenia skargi wnoszonej na podstawie art. 7 § 1 k.k.w. nie muszą ograniczać się tylko do zarzutu naruszenia prawa materialnego lub procesowego. Za pomocą środka z art. 7 § 1 k.k.w. można kwestionować zarówno ustalenia faktyczne, jak i wysokość orzeczonej kary. Zarówno orzeczenie oparte na nieprawdziwych ustaleniach faktycznych, jak i wymierzające niewspółmierną karę dyscyplinarną, narusza przepisy prawa.

Autor: Maria Bernacka-Siemion
Data publikacji: 22 stycznia 2019 r.
Pozycja w wydaniu internetowym: 2/2019

Artykuł jest analizą instytucji przedawnienia przestępstw kwalifikowanych kumulatywnie (art. 11 § 2 k.k.), na marginesie uchwały siedmiu sędziów Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 20 września 2018 r., I KZP 7/18. Podejmuje kwestie zasadności opierania się w tym zakresie na podstawie wynikającej z art. 11 § 3 k.k. (kara najsurowsza grożąca za przestępstwo na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów ustawy). Odnosi się również do sytuacji nadzwyczajnych: gdy ustawodawca określa na zasadzie lex specialis okoliczności wpływające na przedłużenie okresu przedawnienia karalności przestępstwa (art. 101 § 4 pkt. 1 i 2 k.k. - określone przestępstwa popełnione na szkodę małoletniego) lub gdy wyłącza przedawnienie (art. 105 § 1 i § 2 k.k.). Analizie poddana została też sytuacja, gdy podstawą zbiegu przepisów ustawy będą znamiona typów przestępstw, co do których ustawodawca przewidział różne tryby ścigania, tj. w wypadku braku skargi oskarżyciela prywatnego lub braku wniosku o ściganie pochodzącego od osoby uprawnionej (przesłanki ujemne dotyczące prowadzenia postępowania określone w art. 17 § 1 pkt. 9 i 10 k.p.k.).

Autor: Szymon Tarapata
Data publikacji: 21 stycznia 2019 r.
Pozycja w wydaniu internetowym: 1/2019

W tekście zaprezentowano analizę opisanych w art. 204d k.k.w. prawnomaterialnych przesłanek udzielenia detencjonowanemu zezwolenia na tymczasowe opuszczenie zakładu psychiatrycznego. Kryteria te zostały podzielone na pozytywne i negatywne. Przedstawione w tekście rozważania pozwoliły wykazać, że przesłanki udzielenia zezwolenia na opuszczenie zakładu psychiatrycznego przez osobę detencjonowaną są bardzo szerokie. Wykazano też, iż aby można było stosować przesłanki negatywne z art. 204d § 5 i 6 k.k.w., trzeba udowodnić, że detencjonowanemu można przypisać winę w zakresie tego, iż w terminie nie powrócił do zakładu karnego z poprzedniej przepustki, dopuścił się czynu zabronionego, zaatakował swe zdrowie lub życie.

Autor: Mateusz Korzeniak, Mateusz Szurman
Data publikacji: 26 września 2018 r.
Pozycja w wydaniu internetowym: 16/2018

W opracowaniu autorzy poruszają kontrowersyjną kwestie związaną z wprowadzeniem do polskiego prawa karnego tzw. „przepadku rozszerzonego”. Ta nowa regulacja została oparta na szeregu domniemań, w tym domniemaniu przestępnego pochodzenia mienia, które znajdują zastosowanie w sytuacji skazania sprawcy za określone rodzaje przestępstw. W swoim założeniu ma zwiększyć skuteczność pozbawiania majątku sprawców poważnych przestępstw jednak już na pierwszy rzut oka te regulacje godzą w istotę tradycyjnie rozumianego procesu karnego, opartego zasadniczo na domniemaniu niewinności. W toku artykułu, oprócz analizy polskiego rozwiązania, autorzy prezentują perspektywę międzynarodową i konstytucyjną. Zakończenie zawiera własne postulaty autorów.

Autor: Kamil Siwek
Data publikacji: 5 września 2018 r.
Pozycja w wydaniu internetowym: 15/2018

W opracowaniu podjęto problematykę spornego w orzecznictwie sądowym i literaturze prawniczej zagadnienia kary nadzwyczajnie złagodzonej za zbrodnie zagrożone sankcjami kumulatywnymi pozbawienia wolności i grzywny. Wątpliwości te doprowadziły do skierowania do Sądu Najwyższego w dniu 14 czerwca 2018 r. pytania prawnego (I KZP 8/18). Ustosunkowując się do poglądów wyrażanych w piśmiennictwie w opracowaniu wskazano, że art. 38 § 1 k.k. nie ma żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcie analizowanej kwestii. Tym samym zakwestionowano twierdzenie, że w poruszanej problematyce występują dwa porządki normatywne, tj. występujący do 1 lipca 2015 r. i po tej dacie. Zakwestionowano również twierdzenie, wedle którego sposób nadzwyczajnego złagodzenia kumulatywnie grożącej grzywny za zbrodnię jest kształtowany przez art. 60 § 7 k.k. Autor przyjmuje, że nadzwyczajne złagodzenie kary za zbrodnie zagrożone kumulatywnymi karami pozbawienia wolności i grzywny polega na wymierzeniu jedynie kary pozbawienia wolności poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia, jednak nie niższej niż jedna trzecia tego zagrożenia.

Autor: Maciej Hadel
Data publikacji: 4 września 2018 r.
Pozycja w wydaniu internetowym: 14/2018

Minister Sprawiedliwości posiada określone uprawnienia w sprawach karnych, które zawierają w sobie element międzynarodowy (dotyczą współpracy organów państw Unii Europejskiej). Dotyczą one m.in. inicjowania procedury przejęcia lub przekazania ścigania karnego osoby, co do której toczy się postępowanie karne, a także wyrażania zgody na ekstradycję obywatela polskiego do innego kraju. W przypadku przejęcia/przekazania ścigania minister musi przesądzić, czy podjęcie tego typu czynności będzie zgodne z „interesem wymiaru sprawiedliwości”, natomiast w przypadku wyrażenia zgody na ekstradycję brak jest tego typu ustawowego obwarowania decyzji ministra, stąd też może mieć ona charakter wyłącznie polityczny. Uprawnienia te mogą być analizowane również z perspektywy prawa administracyjnego; jakkolwiek w nauce przyjmuje się, że decyzje Ministra Sprawiedliwości w tym zakresie są niezaskarżalne, to jednak należy postawić tezę, że mogą one zostać zaskarżone do sądu administracyjnego, który mógłby dokonać kontroli ich legalności.