Autor: Wojciech Ciszewski
Data publikacji: 14 kwietnia 2019 r.
Pozycja w wydaniu internetowym: 6/2019

Artykuł stanowi polemikę z tekstem opublikowanym przez Mikołaja Iwańskiego na temat sprawy łódzkiego drukarza. Moje uwagi odnoszą się do trzech kwestii poruszonych w jego tekście – przywoływanej inspiracji filozoficznej, a także kryteriów oraz generalnej strategii rozstrzygania sporów podobnych do sprawy łódzkiego drukarza. Nie zgadzam się przede wszystkim z sugerowanym przez Iwańskiego rozstrzygnięciem sprawy drukarza. Proponowana w artykule M. Iwańskiego generalna strategia rozwiązywania sporów podobnych do sprawy drukarza może stanowić zagrożenie dla zasady pewności prawa oraz zasady podziału władz.

Autor: Kamil Dziga
Data publikacji: 18 luty 2019 r.
Pozycja w wydaniu internetowym: 5/2019

Instytucja skargi nadzwyczajnej wprowadzona do polskiego systemu prawa ustawą z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym, już od etapu prac legislacyjnych niezmiennie budzi wiele kontrowersji. Na mocy przepisów przejściowych jej zakresem objęto wszystkie kończące postępowanie w sprawie orzeczenia sądów powszechnych i wojskowych, które uprawomocniły się po dniu 17 października 1997 r. Słusznie wskazuje się, iż może to stanowić poważną ingerencję w stabilność prawomocnych rozstrzygnięć, a w konsekwencji również samego porządku prawnego. Autor przeprowadzając analizę podstaw skargi nadzwyczajnej w perspektywie istniejącego systemu nadzwyczajnych środków zaskarżenia podjął próbę wyznaczenia potencjalnego zakresu zastosowania nowej instytucji w obszarze prawa karnego, czego rezultatem jest teza, zgodnie z którą omawiana instytucja co do zasady nie będzie mogła być wykorzystana w sprawach karnych.

Autor: Piotr Kardas
Data publikacji: 4 luty 2019 r.
Pozycja w wydaniu internetowym: 4/2019

Współczesne debaty poświęcone problematyce rozproszonej kontroli konstytucyjności prawa przez sądy najwyższe oraz sądy powszechne uwikłane są bardzo silnie w spory o charakterze ustrojowym. Zasadniczo związane są z określeniem funkcji i roli władzy sądowniczej w demokratycznym państwie prawa, wyznaczeniu roli wymiaru sprawiedliwości w państwie opartym na zasadzie rządów prawa. W konsekwencji spory dotyczące rozproszonej kontroli konstytucyjności prawa miały i mają charakter w zasadniczej części ustrojowy, dotyczą kwestii podstawowych z perspektywy pozycji i kompetencji sądów jako niezależnych organów władzy publicznej odgrywających kluczową rolę w systemie rządów prawa . Z tego też powodu mogą być co najmniej w części postrzegane jako przejaw samoobrony władzy sądowniczej przed działaniami władzy ustawodawczej i wykonawczej.

Autor: Szymon Tarapata
Data publikacji: 25 stycznia 2019 r.
Pozycja w wydaniu internetowym: 3/2019

Autor dowodzi, że podstawy zaskarżenia skargi wnoszonej na podstawie art. 7 § 1 k.k.w. nie muszą ograniczać się tylko do zarzutu naruszenia prawa materialnego lub procesowego. Za pomocą środka z art. 7 § 1 k.k.w. można kwestionować zarówno ustalenia faktyczne, jak i wysokość orzeczonej kary. Zarówno orzeczenie oparte na nieprawdziwych ustaleniach faktycznych, jak i wymierzające niewspółmierną karę dyscyplinarną, narusza przepisy prawa.

Autor: Maria Bernacka-Siemion
Data publikacji: 22 stycznia 2019 r.
Pozycja w wydaniu internetowym: 2/2019

Artykuł jest analizą instytucji przedawnienia przestępstw kwalifikowanych kumulatywnie (art. 11 § 2 k.k.), na marginesie uchwały siedmiu sędziów Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 20 września 2018 r., I KZP 7/18. Podejmuje kwestie zasadności opierania się w tym zakresie na podstawie wynikającej z art. 11 § 3 k.k. (kara najsurowsza grożąca za przestępstwo na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów ustawy). Odnosi się również do sytuacji nadzwyczajnych: gdy ustawodawca określa na zasadzie lex specialis okoliczności wpływające na przedłużenie okresu przedawnienia karalności przestępstwa (art. 101 § 4 pkt. 1 i 2 k.k. - określone przestępstwa popełnione na szkodę małoletniego) lub gdy wyłącza przedawnienie (art. 105 § 1 i § 2 k.k.). Analizie poddana została też sytuacja, gdy podstawą zbiegu przepisów ustawy będą znamiona typów przestępstw, co do których ustawodawca przewidział różne tryby ścigania, tj. w wypadku braku skargi oskarżyciela prywatnego lub braku wniosku o ściganie pochodzącego od osoby uprawnionej (przesłanki ujemne dotyczące prowadzenia postępowania określone w art. 17 § 1 pkt. 9 i 10 k.p.k.).

Autor: Szymon Tarapata
Data publikacji: 21 stycznia 2019 r.
Pozycja w wydaniu internetowym: 1/2019

W tekście zaprezentowano analizę opisanych w art. 204d k.k.w. prawnomaterialnych przesłanek udzielenia detencjonowanemu zezwolenia na tymczasowe opuszczenie zakładu psychiatrycznego. Kryteria te zostały podzielone na pozytywne i negatywne. Przedstawione w tekście rozważania pozwoliły wykazać, że przesłanki udzielenia zezwolenia na opuszczenie zakładu psychiatrycznego przez osobę detencjonowaną są bardzo szerokie. Wykazano też, iż aby można było stosować przesłanki negatywne z art. 204d § 5 i 6 k.k.w., trzeba udowodnić, że detencjonowanemu można przypisać winę w zakresie tego, iż w terminie nie powrócił do zakładu karnego z poprzedniej przepustki, dopuścił się czynu zabronionego, zaatakował swe zdrowie lub życie.

Autor: Mateusz Korzeniak, Mateusz Szurman
Data publikacji: 26 września 2018 r.
Pozycja w wydaniu internetowym: 16/2018

W opracowaniu autorzy poruszają kontrowersyjną kwestie związaną z wprowadzeniem do polskiego prawa karnego tzw. „przepadku rozszerzonego”. Ta nowa regulacja została oparta na szeregu domniemań, w tym domniemaniu przestępnego pochodzenia mienia, które znajdują zastosowanie w sytuacji skazania sprawcy za określone rodzaje przestępstw. W swoim założeniu ma zwiększyć skuteczność pozbawiania majątku sprawców poważnych przestępstw jednak już na pierwszy rzut oka te regulacje godzą w istotę tradycyjnie rozumianego procesu karnego, opartego zasadniczo na domniemaniu niewinności. W toku artykułu, oprócz analizy polskiego rozwiązania, autorzy prezentują perspektywę międzynarodową i konstytucyjną. Zakończenie zawiera własne postulaty autorów.

Autor: Kamil Siwek
Data publikacji: 5 września 2018 r.
Pozycja w wydaniu internetowym: 15/2018

W opracowaniu podjęto problematykę spornego w orzecznictwie sądowym i literaturze prawniczej zagadnienia kary nadzwyczajnie złagodzonej za zbrodnie zagrożone sankcjami kumulatywnymi pozbawienia wolności i grzywny. Wątpliwości te doprowadziły do skierowania do Sądu Najwyższego w dniu 14 czerwca 2018 r. pytania prawnego (I KZP 8/18). Ustosunkowując się do poglądów wyrażanych w piśmiennictwie w opracowaniu wskazano, że art. 38 § 1 k.k. nie ma żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcie analizowanej kwestii. Tym samym zakwestionowano twierdzenie, że w poruszanej problematyce występują dwa porządki normatywne, tj. występujący do 1 lipca 2015 r. i po tej dacie. Zakwestionowano również twierdzenie, wedle którego sposób nadzwyczajnego złagodzenia kumulatywnie grożącej grzywny za zbrodnię jest kształtowany przez art. 60 § 7 k.k. Autor przyjmuje, że nadzwyczajne złagodzenie kary za zbrodnie zagrożone kumulatywnymi karami pozbawienia wolności i grzywny polega na wymierzeniu jedynie kary pozbawienia wolności poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia, jednak nie niższej niż jedna trzecia tego zagrożenia.

Autor: Maciej Hadel
Data publikacji: 4 września 2018 r.
Pozycja w wydaniu internetowym: 14/2018

Minister Sprawiedliwości posiada określone uprawnienia w sprawach karnych, które zawierają w sobie element międzynarodowy (dotyczą współpracy organów państw Unii Europejskiej). Dotyczą one m.in. inicjowania procedury przejęcia lub przekazania ścigania karnego osoby, co do której toczy się postępowanie karne, a także wyrażania zgody na ekstradycję obywatela polskiego do innego kraju. W przypadku przejęcia/przekazania ścigania minister musi przesądzić, czy podjęcie tego typu czynności będzie zgodne z „interesem wymiaru sprawiedliwości”, natomiast w przypadku wyrażenia zgody na ekstradycję brak jest tego typu ustawowego obwarowania decyzji ministra, stąd też może mieć ona charakter wyłącznie polityczny. Uprawnienia te mogą być analizowane również z perspektywy prawa administracyjnego; jakkolwiek w nauce przyjmuje się, że decyzje Ministra Sprawiedliwości w tym zakresie są niezaskarżalne, to jednak należy postawić tezę, że mogą one zostać zaskarżone do sądu administracyjnego, który mógłby dokonać kontroli ich legalności.

Autor: Jędrzej Liberacki
Data publikacji: 25 sierpnia 2018 r.
Pozycja w wydaniu internetowym: 13/2018

Autor zwraca uwagę na kilka istotnych problemów związanych z prawnokarnymi aspektami kryptowalut. Dowodzi, że na gruncie prawa karnego bitcoin nie może zostać uznany za żadną formę pieniądza, ani też być uważany za prawny środek płatniczy, dokument czy instrument finansowy. Z całą pewnością może stanowić przedmiot przestępstw przeciwko ochronie informacji jako zapis na informatycznym nośniku danych lub dane informatyczne, a nawet informacja. Kryptowaluty takie jak bitcoin mogą ponadto odgrywać istotną rolę przy dekompletacji znamion czynu zabronionego, w którym występuje element korzyści majątkowej. Choć sam bitcoin nie jest prawem majątkowym i raczej nie jest również sam w sobie składnikiem mienia czy majątku, to całokształt korzystnej majątkowo sytuacji związanej z dysponowaniem bitcoinem może przesądzać o uznaniu jej za relewantną z perspektywy realizacji znamion przestępstw zawierających w swoim opisie, któreś z ww. pojęć. Tematem otwartym jest natomiast uznanie bitcoina za inny środek płatniczy (a tym samym za rzecz w rozumieniu kodeksu karnego).