The Authenticity of a Private Document

Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych Rok XXIII: 2019, numer 4
Journal of Criminal Law and Penal Studies Volume XXIII: 2019, No. 4

Tomasz Kyś – Ph.D. candidate, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Krakow

Full text in PDF (open access)

Keywords

document, authenticity, credibility, forgery, the origin of a document

Summary

The article regards the issue of the authenticity of private documents. Considerations presented in the article are based on the dogmatic and linguistic method. In the first place, the author analyzes ideas presented in the polish literature and case law. Then, based on some theoretical presumptions, he attempts to prove that authenticity understood as a factual origin of a document should be grounded on both physical and intellectual relations.  

Bibliography

Błachut J., Dokument jako przedmiot ochrony prawnokarnej, LEX 2011.
Kalitowski M., w: Kodeks karny. Komentarz, red. M. Filar, Warszawa 2016.
Kegel Z., Pojęcie dokumentu w ustawie, nauce i praktyce prawnokarnej, „Problemy kryminalistyki” 1967, nr 65.
Kłak C.P., Przestępstwo podrobienia dokumentu lub przerobienia dokumentu albo użycia takiego dokumentu, „Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych” 2013, z. 10.
Lach A., w: Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2016.
Lutwak  A., Fałsz dokumentu z fałszywej wykładni art. 187 kod. Kar. - w szczególności do pism adwokackich, „Głos Prawa” 1935, z. 3–4.
Marek A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2010.
Mozgawa M., w: Kodeks karny. Komentarz, red. M. Mozgawa, Warszawa 2015.
Piórkowska-Flieger  J., Przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów w nowym kodeksie karnym, „Przegląd sądowy” 1997, nr 10.
Piórkowska-Flieger J., Fałsz dokumentu w polskim prawie karnym, Kraków 2004.
Piórkowska-Flieger J., w: Kodeks karny. Komentarz, red. M. Filar, Warszawa 2016.
Piórkowska-Flieger J., Prawne i społeczne uzasadnienie karalności fałszu dokumentu, „Studia Iuridica Lublinensia” 2003, t. I.
Płońska A., Wiarygodność dokumentów w polskim prawie karnym, „Nowa kodyfikacja prawa karnego” 2014, t. XXXII.
Razowski T., w: Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2014.
Rejman G., Przestępstwa przeciwko dokumentom w świetle art. 270 i 271 k.k., „Przegląd Prawa Karnego” 1999, nr 19.
Wróbel W., w: Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz. Tom III, red. A. Zoll, Warszawa 2013.
Zakrzewski R., Ochrona wiarygodności dokumentów w nowym kodeksie karnym, „Przegląd ustawodawstwa gospodarczego” 1999, nr 7–8.
Żelichowski M., w: Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz do art. 222-316, t. II., red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2013.

The Forbidden Fruits of the Tree of Knowledge. On the Limits of Admissibility of Illegally Obtained Evidence in a Criminal Trial. Remarks Based on Article 168a of the Polish Code of Criminal Procedure

Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych Rok XXIII: 2019, numer 4
Journal of Criminal Law and Penal Studies Volume XXIII: 2019, No. 4

Ewa Plebanek – Ph.D., Cracow University of Economics

Full text in PDF (open access)

Keywords

Article 168a of the Polish Code of Criminal Procedure, evidentiary proceedings, criminal procedure, the fruits of the poisonous tree doctrine, the exclusion of evidence, the inadmissibility of evidence, an amendment to the Code of Criminal Procedure, evidence

Summary

The article contains remarks on the admissibility of illegally obtained evidence, that is evidence obtained by a prohibited act as understood in Article 1 of the Polish Criminal Code, or by a violation of the Polish Code of Criminal Procedure. The analysis of the case law and views of the legal scholars indicates that despite major changes in the normative content of Article 168a of the Polish Code of Criminal Procedure made by the amendment of 15 April 2016, the argumentation against the employment of evidence obtained by institutional participants in criminal proceedings by a violation of statutory regulations is still valid. The article also discusses terminological misunderstandings related to the fruits of a poisoned tree doctrine.

Bibliography

„Przegląd Orzecznictwa Europejskiego dotyczącego Spraw Karnych” 2010, nr 1–2, opr. M. Wąsek-Wiaderek.
Bojańczyk A., Jaki jest zakres nowego zakazu dowodowego obejmującego dowody uzyskane za pomocą czynu zabronionego?, „Palestra” 2014, nr 10.
Cora Ł., Aksjologia procesowa a dopuszczalność dowodu z art. 168a k.p.k., „Państwo i Prawo” 2018, z. 10.
Chrabkowski M., Wykorzystanie owoców czynu zabronionego jako dowodów w sprawie karnej, w: Realizacja zasady kontradyktoryjności w polskim procesie karnym – wybrane zagadnienia, red. J. Żylińska, M. Filipowska-Tuthill, Warszawa 2015.
Florczak-Wątor M., Dopuszczalność wykorzystania w postępowaniu karnym dowodu nielegalnie pozyskanego - glosa do wyroku s. apel. z dnia 27 kwietnia 2017 r., II AKa 213/16, Lex /el. 2018.
Gruszecka D., W kwestii interpretacji znowelizowanego przepisu art. 168a k.p.k., „Palestra” 2017, z. 1–2.
Gutowski M., Kardas P., Sądowa kontrola konstytucyjności prawa. Kilka uwag o kompetencjach sądów powszechnych do bezpośredniego stosowania Konstytucji, „Palestra” 2016, nr 4.
Hofmański P., Sadzik E., Zgryzek K., Kodeks Postępowania Karnego. Komentarz, t. I, Warszawa 2004.
Jagiełłowicz Ł., Dowody nielegalne w kontradyktoryjnym procesie karnym, w: Kontradyktoryjność w polskim procesie karnym, red. P. Wiliński, Warszawa 2013.
Kardas P., Podstawy i ograniczenia przeprowadzania oraz wykorzystywania w procesie karnym tzw. dowodów prywatnych, „Palestra” 2015, nr 1–2.
Kardas P., Problem granic legalności czynności uczestników postępowania karnego i konsekwencji ich przekroczenia, w: Granice procesu karnego. Legalność działań uczestników postępowania, red. J. Skorupka, D. Gruszecka, Warszawa 2015.
Kmiecik R., Kontrowersyjne unormowania w znowelizowanym kodeksie postępowania karnego, „Prokuratura i Prawo” 2015, nr 1–2.
Kurowski M., w: Kodeks postępowania karnego, t. I, red. D. Świecki, LEX/el. 2018.
Kwiatkowski Z., Kilka uwag na tle art. 168a projektowanych zmian postępowania karnego, w: Kontradyktoryjność w polskim procesie karnym, red. P. Wiliński, Warszawa 2013.
Lach A., Dopuszczalność dowodów uzyskanych z naruszeniem prawa w postępowaniu karnym, „Państwo i Prawo” 2014, nr 10.
Laidler P., Trujące owoce zatrutego drzewa. Nowelizacja art. 168a k.p.k. z perspektywy amerykańskiej zasady wyłączenia dowodów (exclusionary rule) i doktryny „owoców zatrutego drzewa” (fruit of the poisonous tree), < http://www.instytutobywatelski.pl/24992/publikacje/analizy/spoleczenstwo-analizy/analiza-trujace-owoce-zatrutego-drzewa >.
Lipiński K., Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 27 kwietnia 2017 r., II AKa 213/16, „Palestra” 2017, nr 10.
Razowski T., Materialne i procesowe problemy interpretacji art. 168a k.p.k., „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2015, z. 2.
Wąsek-Wiaderek M., „Nemo se ipsum accusare tenetur” w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, w: Orzecznictwo sądowe w sprawach karnych. Aspekty europejskie i unijne, red. L. Gardocki, J. Godyń, M. Hudzik, L. Paprzycki, Warszawa 2009.
Zgryzek K., Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego, ustawy – Kodeks karny i niektórych innych ustaw z projektami aktów wykonawczych, „Zeszyty Prawne Biura Analiz Sejmowych” 2013, nr 1.

Dispersed Constitutional Review in Case Law of the Supreme Court’s Criminal Chamber and Common Courts as a Form of Judicial Constitutional Obedience

Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych Rok XXIII: 2019, numer 4
Journal of Criminal Law and Penal Studies Volume XXIII: 2019, No. 4

Piotr Kardas - professor, head of Division of Comparative Criminal Law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Krakow, advocate, vice-president of the Polish Bar Council

Full text in PDF (open access)

Keywords

Constitution, constitutional review, co-application of the Constitution, pro-constitutional interpretation, interpretation in accordance with the Constitution, adaptive interpretation, axiological adequacy of statutory norms, direct applicability of the Constitution, the principle of the supremacy of the Constitution

Summary

The paper sets out to present the contemporary state of debate regarding the question of the Supreme Court’s, as well as common courts’, constitutional review (constitutional control of the law). It also lays special emphasis on the systemic and social context of the deployment of the said method in the process of legal interpretation and application of the law. Furthermore, it strives to characterize the nature of such constitutional review (constitutional control) as based on the concept of the constitutionalization of law. The article presents various methods of direct use of the Constitution by courts as a way of pursuing claims based on the equitability and justness of the law and fairness of judgment. It gives justification to the mixed (two-tier) model of constitutional review (constitutional control) as a basis for realizing claims for constitutionalization of legal norms establishing grounds for individual court decisions. A concept is presented according to which determining the constitutionality of statutes by the court is an expression of judicial adherence to the Constitution. Nevertheless, the paper clarifies the relationship between the co-application of the Constitution and statutes on the one hand and courts’ dispersed constitutional review (constitutional control) on the other. One can find an analysis of the methods of the use of the Constitution in the Supreme Court’s and common courts’ case law. A theoretical explanation of the adopted forms of direct applicability of the Constitution is presented. Finally, the paper contains an explanation and justification of the courts’ competence to refuse to apply a statutory provision in a given individual case when it obviously and undoubtedly contravenes the Constitution and the use of which would ultimately lead to an unjust judgment.

Bibliography

Alexy R., Teoria praw podstawowych, tłum. B. Kwiatkowska, J. Zajadło, Warszawa 2010.
Bator A., Kozak A., Wykładnia prawa w zgodzie z konstytucją, w: Polska kultura prawna a proces integracji europejskiej, red. S. Wronkowska, Kraków 2005.
Bosek L., Bezprawie legislacyjne, Warszawa 2007.
Bosek L., Odpowiedzialność państwa za legislacyjne bezprawie w prawie niemieckim, „Państwo i Prawo” 2003, nr 1.
Bosek L., Wild M., Kontrola konstytucyjności prawa. Zagadnienia ustrojowe, procesowe i materialnoprawne. Komentarz praktyczny dla sędziów i pełnomocników procesowych. Wzory pism procesowych, Warszawa 2014.
Czarny P., Trybunał Konstytucyjny a wykładnia ustaw w zgodzie z konstytucją, w: Polska kultura prawna a proces integracji europejskiej, red. S. Wronkowska, Kraków 2005.
Dąbek D., Prawo sędziowskie w polskim prawie administracyjnym, Warszawa 2010.
Florczak-Wątor M., Horyzontalny wymiar praw konstytucyjnych, Kraków 2014.
Garlicki L., Ewolucja pozycji ustrojowej Sądu Najwyższego (1989–2010), „Państwo i Prawo” 2010, nr 8.
Garlicki L., Sądy a Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, „Przegląd Sądowy” 2016, nr 7–8.
Gizbert-Studnicki T., Dyrda A., Grabowski A., Metodologiczne dychotomie. Krytyka pozytywistycznych teorii prawa, Warszawa 2016.
Gizbert-Studnicki T., Dyrektywy wykładni drugiego stopnia, w: W poszukiwaniu dobra wspólnego. Księga jubileuszowa Profesora Macieja Zielińskiego, red. A. Choduń, A. Czepita, Szczecin 2010.
Grabowski A., Naleziński B., Kłopoty z obowiązywaniem. Uwagi na tle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, w: Studia z filozofii prawa, red. J. Stelmach, Kraków 2001.
Grabowski A., Prawnicze pojęcie obowiązywania prawa stanowionego. Krytyka niepozytywistycznej koncepcji prawa, Kraków 2009.
Graver H.P., Judges against Justice. On Judges when the Rule of Law is under Attack, Heidelberg i in. 2015.
Gutowski M., Kardas P., Sądowa kontrola konstytucyjności prawa, „Palestra” 2016, nr 4.
Gutowski M., Kardas P., Spory ustrojowe a kompetencje sądów (granice bezpośredniego stosowania Konstytucji), „Palestra” 2017, nr 12.
Gutowski M., Kardas P., Wykładnia i stosowanie prawa w procesie opartym na Konstytucji, Warszawa 2017.
Hofmański P., Zabłocki S., Elementy metodyki pracy sędziego w sprawach karnych, Warszawa 2011.
Huq A.Z., Lakier A., Apparent Fault, „Harvard Law Review” 2018, vol. 131, no. 6.
Kardas P., O sposobach rozwiązywania kolizji norm postępowania karnego z Konstytucją RP, prawem Unii Europejskiej oraz umowami międzynarodowymi, w: Norma postępowania karnego. Sędzia wobec zmian prawa karnego procesowego, red. J. Skorupka, K. Leżak, Kraków 2018.
Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. A. Sakowicz, Warszawa 2016.
Korycka-Zirk M., Filozoficznoprawny wymiar kontroli konstytucyjności, Toruń 2017.
Kozak A., Konstytucja jako podstawa decyzji stosowania prawa, w: Z zagadnień teorii i filozofii prawa, red. A. Bator, Wrocław 1999.
Lang W., Wokół multicentryczności systemu prawa, „Państwo i Prawo” 2005, nr 7.
Łętowska E., Łętowski J., Co wynika dla sądów z konstytucyjnej zasady podziału władz, w: Konstytucja i gwarancje jej przestrzegania. Księga pamiątkowa prof. Janiny Zakrzewskiej, red. J. Trzciński, A. Jankiewicz, Warszawa 1996.
Łętowska E., Multicentryczność współczesnego systemu prawa i jej konsekwencje, „Państwo i Prawo” 2005, nr 3.
Łętowska E., Sugestie dla mojego librecisty, „Państwo i Prawo” 2016, nr 9.
Matczak M., Imperium tekstu. Prawo jako postulowanie i urzeczywistnianie świata możliwego, Warszawa 2019.
Matczak M., Summa Iniuria. O błędzie formalizmu w stosowaniu prawa, Warszawa 2007.
Mikuli P., Zdekoncentrowana sądowa kontrola konstytucyjności prawa. Stany Zjednoczone i państwa europejskie, Kraków 2007.
Naleziński B., Wojtyczek K., Konsekwencje wadliwości aktów normatywnych w polskim systemie prawnym, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1993, nr 4.
Naleziński B., Wojtyczek K., Problematyka kompetencji prawodawczych a kontrola konstytucyjności prawa, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1993, nr 1.
Pietrzykowski T., Wsteczne działanie prawa i jego zakaz, Kraków 2004.
Ross H.L., Foley J.P., Judicial Disobedience of the Mandate to Imprison Drunk Drivers, „Law and Society Review” 1987, vol. 21, no. 2.
Safjan M., Wprowadzenie, w: Konstytucja RP, t. 1: Komentarz. Art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
Segall E.J., Judicial Review, Separation of Powers and the Rule of Law, w: Poland–US Conference on the Rule of Law. Commemorating the 20th Anniversary of the Center for American Studies [niepubl.].
Sulikowski A., Konstytucjonalizm a postmodernizm, „Państwo i Prawo” 2011, nr 12.
Tarapata S., Czy sędzia karny jest strażnikiem Konstytucji? O tzw. rozproszonej kontroli konstytucyjności w toku dekodowania normy postępowania karnego, w: Norma postępowania karnego. Sędzia wobec zmian prawa karnego procesowego, red. J. Skorupka, K. Leżak, Kraków 2018.
Tuleja P., Stosowanie Konstytucji RP w świetle zasady jej nadrzędności (wybrane problemy), Kraków 2003.
Tuleja P., Wyroki interpretacyjne Trybunału Konstytucyjnego, Poznań 2016.
Wiliński P., Proces karny w świetle Konstytucji, Warszawa 2011.
Wojtyczek K., Sądownictwo konstytucyjne w Polsce. Wybrane zagadnienia, Warszawa 2013.
Wronkowska S., W sprawie bezpośredniego stosowania Konstytucji, „Państwo i Prawo” 2001, nr 9.
Zajadło J., Sędziowie i niewolnicy, Gdańsk 2017.
Zajadło K., Nieposłuszeństwo sędziowskie, „Państwo i Prawo” 2016, nr 1.
Zirk-Sadowski M., Grzybowski T., Udział sądów najwyższych w legitymizacji polskiego porządku prawnego, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2016, nr 5.
Zoll A., Związanie sędziego ustawą, w: Konstytucja i gwarancje jej przestrzegania. Księga pamiątkowa ku czci prof. Janiny Zakrzewskiej, red. J. Trzciński, A. Jankiewicz, Warszawa 1996.
Zwierzchowski E., Europejskie modele scentralizowanej kontroli konstytucyjności aktów prawnych, w: Prawo i kontrola jego zgodności z konstytucją, red. E. Zwierzchowski, Warszawa 1997.

Problems of consistent interpretation of substantive criminal law illustrated on the basis of Polish regulation pertaining to punishability of inside information disclosure

Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych Rok XXIII: 2019, numer 2
Journal of Criminal Law and Penal Studies Volume XXIII: 2019, No. 2

Michał Rams – Ph.D., Department of Criminal Law, Faculty of Law and Administration, Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw

Full text in PDF (open access)

Keywords

European Union law, capital markets law, consistent interpretation, European criminal law

Summary

There is no doubt that membership in the European Union results in the multitude of decision-making centres responsible for applying, legislating and interpreting law, which does not facilitate the interpretation of norms referring to the matters covered by the EU law. There is also no doubt that in cases where EU law regulations referring to other areas of law will affect the modification of the statutory description of prohibited acts, the obvious question arises about the possibility of the citizen predicting what is punishable and what is already decriminalized. Therefore, it is also necessary to redefine this aspect and to ask the question about how to treat any possible mistake of law in the field of EU regulation. In this text I will point out the practical problems resulting from the increasingly frequent obligation to take into account European Union law in the course of interpretation of national provisions of substantive criminal law. This particularly pertains to cases in which a failure of the national legislator creates a necessity to resort to alternative methods of ensuring full effectiveness of EU law (mainly by way of consistent interpretation).

Bibliography

Alexy R., Teoria praw podstawowych, tłum. B. Kwiatkowska, J. Zajadło, Warszawa 2010.
Bator A., Kozak A., Wykładnia prawa w zgodzie z konstytucją, w: Polska kultura prawna a proces integracji europejskiej, red. S. Wronkowska, Kraków 2005.
Bosek L., Bezprawie legislacyjne, Warszawa 2007.
Bosek L., Odpowiedzialność państwa za legislacyjne bezprawie w prawie niemieckim, „Państwo i Prawo” 2003, nr 1.
Bosek L., Wild M., Kontrola konstytucyjności prawa. Zagadnienia ustrojowe, procesowe i materialnoprawne. Komentarz praktyczny dla sędziów i pełnomocników procesowych. Wzory pism procesowych, Warszawa 2014.
Czarny P., Trybunał Konstytucyjny a wykładnia ustaw w zgodzie z konstytucją, w: Polska kultura prawna a proces integracji europejskiej, red. S. Wronkowska, Kraków 2005.
Dąbek D., Prawo sędziowskie w polskim prawie administracyjnym, Warszawa 2010.
Florczak-Wątor M., Horyzontalny wymiar praw konstytucyjnych, Kraków 2014.
Garlicki L., Ewolucja pozycji ustrojowej Sądu Najwyższego (1989–2010), „Państwo i Prawo” 2010, nr 8.
Garlicki L., Sądy a Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, „Przegląd Sądowy” 2016, nr 7–8.
Gizbert-Studnicki T., Dyrda A., Grabowski A., Metodologiczne dychotomie. Krytyka pozytywistycznych teorii prawa, Warszawa 2016.
Gizbert-Studnicki T., Dyrektywy wykładni drugiego stopnia, w: W poszukiwaniu dobra wspólnego. Księga jubileuszowa Profesora Macieja Zielińskiego, red. A. Choduń, A. Czepita, Szczecin 2010.
Grabowski A., Naleziński B., Kłopoty z obowiązywaniem. Uwagi na tle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, w: Studia z filozofii prawa, red. J. Stelmach, Kraków 2001.
Grabowski A., Prawnicze pojęcie obowiązywania prawa stanowionego. Krytyka niepozytywistycznej koncepcji prawa, Kraków 2009.
Graver H.P., Judges against Justice. On Judges when the Rule of Law is under Attack, Heidelberg i in. 2015.
Gutowski M., Kardas P., Sądowa kontrola konstytucyjności prawa, „Palestra” 2016, nr 4.
Gutowski M., Kardas P., Spory ustrojowe a kompetencje sądów (granice bezpośredniego stosowania Konstytucji), „Palestra” 2017, nr 12.
Gutowski M., Kardas P., Wykładnia i stosowanie prawa w procesie opartym na Konstytucji, Warszawa 2017.
Hofmański P., Zabłocki S., Elementy metodyki pracy sędziego w sprawach karnych, Warszawa 2011.
Huq A.Z., Lakier A., Apparent Fault, „Harvard Law Review” 2018, vol. 131, no. 6.
Kardas P., O sposobach rozwiązywania kolizji norm postępowania karnego z Konstytucją RP, prawem Unii Europejskiej oraz umowami międzynarodowymi, w: Norma postępowania karnego. Sędzia wobec zmian prawa karnego procesowego, red. J. Skorupka, K. Leżak, Kraków 2018.
Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. A. Sakowicz, Warszawa 2016.
Korycka-Zirk M., Filozoficznoprawny wymiar kontroli konstytucyjności, Toruń 2017.
Kozak A., Konstytucja jako podstawa decyzji stosowania prawa, w: Z zagadnień teorii i filozofii prawa, red. A. Bator, Wrocław 1999.
Lang W., Wokół multicentryczności systemu prawa, „Państwo i Prawo” 2005, nr 7.
Łętowska E., Łętowski J., Co wynika dla sądów z konstytucyjnej zasady podziału władz, w: Konstytucja i gwarancje jej przestrzegania. Księga pamiątkowa prof. Janiny Zakrzewskiej, red. J. Trzciński, A. Jankiewicz, Warszawa 1996.
Łętowska E., Multicentryczność współczesnego systemu prawa i jej konsekwencje, „Państwo i Prawo” 2005, nr 3.
Łętowska E., Sugestie dla mojego librecisty, „Państwo i Prawo” 2016, nr 9.
Matczak M., Imperium tekstu. Prawo jako postulowanie i urzeczywistnianie świata możliwego, Warszawa 2019.
Matczak M., Summa Iniuria. O błędzie formalizmu w stosowaniu prawa, Warszawa 2007.
Mikuli P., Zdekoncentrowana sądowa kontrola konstytucyjności prawa. Stany Zjednoczone i państwa europejskie, Kraków 2007.
Naleziński B., Wojtyczek K., Konsekwencje wadliwości aktów normatywnych w polskim systemie prawnym, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1993, nr 4.
Naleziński B., Wojtyczek K., Problematyka kompetencji prawodawczych a kontrola konstytucyjności prawa, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1993, nr 1.
Pietrzykowski T., Wsteczne działanie prawa i jego zakaz, Kraków 2004.
Ross H.L., Foley J.P., Judicial Disobedience of the Mandate to Imprison Drunk Drivers, „Law and Society Review” 1987, vol. 21, no. 2.
Safjan M., Wprowadzenie, w: Konstytucja RP, t. 1: Komentarz. Art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
Segall E.J., Judicial Review, Separation of Powers and the Rule of Law, w: Poland–US Conference on the Rule of Law. Commemorating the 20th Anniversary of the Center for American Studies [niepubl.].
Sulikowski A., Konstytucjonalizm a postmodernizm, „Państwo i Prawo” 2011, nr 12.
Tarapata S., Czy sędzia karny jest strażnikiem Konstytucji? O tzw. rozproszonej kontroli konstytucyjności w toku dekodowania normy postępowania karnego, w: Norma postępowania karnego. Sędzia wobec zmian prawa karnego procesowego, red. J. Skorupka, K. Leżak, Kraków 2018.
Tuleja P., Stosowanie Konstytucji RP w świetle zasady jej nadrzędności (wybrane problemy), Kraków 2003.
Tuleja P., Wyroki interpretacyjne Trybunału Konstytucyjnego, Poznań 2016.
Wiliński P., Proces karny w świetle Konstytucji, Warszawa 2011.
Wojtyczek K., Sądownictwo konstytucyjne w Polsce. Wybrane zagadnienia, Warszawa 2013.
Wronkowska S., W sprawie bezpośredniego stosowania Konstytucji, „Państwo i Prawo” 2001, nr 9.
Zajadło J., Sędziowie i niewolnicy, Gdańsk 2017.
Zajadło K., Nieposłuszeństwo sędziowskie, „Państwo i Prawo” 2016, nr 1.
Zirk-Sadowski M., Grzybowski T., Udział sądów najwyższych w legitymizacji polskiego porządku prawnego, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2016, nr 5.
Zoll A., Związanie sędziego ustawą, w: Konstytucja i gwarancje jej przestrzegania. Księga pamiątkowa ku czci prof. Janiny Zakrzewskiej, red. J. Trzciński, A. Jankiewicz, Warszawa 1996.
Zwierzchowski E., Europejskie modele scentralizowanej kontroli konstytucyjności aktów prawnych, w: Prawo i kontrola jego zgodności z konstytucją, red. E. Zwierzchowski, Warszawa 1997.