Zeszyt 3/2015
Piotr Kardas - Zbieg przestępstw czy zbieg kar? Rozważania o podstawie wymiaru kary łącznej w świetle nowelizacji Kodeksu karnego z 20 lutego 2015 r.
zbieg przestępstw, idealny zbieg przestępstw, reguły wyłączania wielości ocen, kara łączna, dyrektywy wymiaru kary łącznej
Opracowanie zawiera krytyczną analizę rozwiązań dotyczących kary łącznej, wprowadzonych do polskiego systemu prawa na mocy nowelizacji z dn. 20 lutego 2015 r. W szczególności odnosi się do teoretycznych podstaw oraz funkcji i celów instytucji kary łącznej w świetle znowelizowanych przepisów, przy uwzględnieniu modelu kary łącznej stanowiącego podstawę regulacji zawartych w k.k. z 1932 r. oraz k.k. z 1969 r. Praca zawiera analizę podstaw wymiaru kary łącznej, w tym zwłaszcza wskazanie, że także na gruncie znowelizowanych przepisów stanowi ona konsekwencję realnego, wieloczynowego zbiegu przestępstw. W opracowaniu analizie poddano także relacje instytucji kary łącznej do innych mechanizmów redukcyjnych. W tekście przedstawiono rozważania dotyczące charakteru kary łącznej jako instytucji mieszanej, związanej zarówno z płaszczyzną wymiaru kary jak i z płaszczyzną wykonania, a także uwagi dotyczące znaczenia wprowadzenia do polskiego systemu prawa regulacji odnoszącej się do dyrektyw wymiaru kary łącznej. W pewnym zakresie praca zawiera analizę negatywnych przesłanek wymiaru kary łącznej.
- Włodzimierz Wróbel - Aktualne problemy intertemporalne okresu przejściowego po wejściu w życie ustawy z 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw. Część 1
nowelizacja prawa karnego, prawo karne intertemporalne, ustawa względniejsza, ustawa nowa
W artykule zostały omówione wybrane zagadnienia intertemporalne, związane z wejściem w życie ustawy z dn. 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2015, poz. 396). Autor rozważa, czy i w jakim zakresie Kodeks karny w brzmieniu sprzed nowelizacji może być ustawą względniejszą, a także analizuje zakres zastosowania art. 4 § 1 k.k. i art. 19 ust. 2 ustawy nowelizacyjnej oraz zmian w art. 152 Kodeku karnego wykonawczego. Odpowiada na pytanie, czy po 1 lipca 2015 r. istnieje możliwość zamiany zastępczej kary pozbawienia wolności na dozór elektroniczny. Poddaje analizie zagadnienie zwrotu sprawy do postępowania przygotowawczego, powództwa adhezyjnego, sprzeciwu pokrzywdzonego w przypadku wniosków prokuratora określonych w art. 335 Kodeksu postępowania karnego złożonych przed 1 lipca 2015 r., terminów zatarcia skazania oraz przedawnienia wykonania kary w przypadku zastosowania art. 2a Kodeksu wykroczeń i rozumienia użytego w tym przepisie terminu „ustawa nowa”.
- Jakub Bojke, Michał Wantoła - Wyłączenie odpowiedzialności karnej kobiety ciężarnej za aborcję. Wybrane zagadnienia
aborcja, przerwanie ciąży, kobieta ciężarna, podżeganie, pomocnictwo, nieludzkie karanie, wyłączenie odpowiedzialności karnej
Tekst porusza kwestię wyłączenia odpowiedzialności karnej kobiety ciężarnej za udział w procederze aborcji na gruncie obecnie obowiązującego stanu prawnego. Oprócz uzasadnienia braku odpowiedzialności matki za samodzielne przerwanie ciąży, analiza dotyczy ewentualnej możliwości pociągnięcia jej do odpowiedzialności za podżeganie lub pomocnictwo do przerwania jej ciąży przez inną osobę. Na tym tyle zaprezentowany został postulat uregulowania klauzuli wyłączającej odpowiedzialność w sposób odmienny niż na gruncie art. 157a § 3 k.k. Odrębnym zagadnieniem podniesionym w tekście jest kwestia oceny udziału ojca dziecka poczętego w przerwaniu ciąży.
- Aleksandra Rychlewska - Przedmiot czynności wykonawczej przestępstwa „prania brudnych pieniędzy”. Uwagi na tle uchwały Sądu Najwyższego z 18 grudnia 2013 r., I KZP 19/13
obrót gospodarczy, pranie brudnych pieniędzy, wykładnia prawa, językowe reguły wykładni
Artykuł dotyczy interpretacji znamion czynu zabronionego z art. 299 § 1 k.k., w oparciu o językowe reguły wykładni tekstu prawnego. Spór wokół interpretacji znamienia przedmiotu czynności wykonawczej typu czynu zabronionego z art. 299 § 1 k.k. (środków majątkowych pochodzących z korzyści związanej z popełnieniem czynu zabronionego) sprowadza się do pytania, czy wyszczególnione środki majątkowe są tożsame z korzyścią, o której mowa w tym przepisie. Odpowiedź zależy od wykładni pojęcia „pochodzących”, łączącego środki majątkowe – które, zestawione ze znamieniem czynności wykonawczej, stanowią „brudne pieniądze” – z korzyścią z uprzednio popełnionego przestępstwa. Kontekst językowy terminu „pochodzenie” nie przesądza o istnieniu związku przyczynowego między dwoma rzeczami (pochodzącymi od siebie). Za „brudne pieniądze” mogą być uznane środki majątkowe będące częścią korzyści związanej (pośrednio lub bezpośrednio) z popełnieniem czynu zabronionego, jak i środki stanowiące substrat owej korzyści (wynikające z jej przetworzenia). Ferowana przez Sąd Najwyższy, szeroka wykładnia znamienia „brudnych pieniędzy” jest jednym z jego możliwych znaczeń językowych, a za jej wyborem przemawia odwołanie się do ratio legis przepisu w postaci ochrony obrotu gospodarczego.
- Marcin Drewicz - Skazanie bez rozprawy (art. 335 k.p.k.) i dobrowolne poddanie się odpowiedzialności (art. 387 k.p.k.) a przestępstwa o strukturze wielopodmiotowej
dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, grupa przestępcza, skazanie bez rozprawy, współsprawstwo, wyłączenie sędziego
Artykuł poświęcony jest problematyce dopuszczalności stosowania instytucji skazania bez rozprawy i dobrowolnego poddania się odpowiedzialności w wypadku przestępstw o strukturze wielopodmiotowej. Główna teza pracy polega na uzależnieniu stosowania wyżej wymienionych instytucji od aktywności współoskarżonych w procesie karnym. Jeśli współoskarżeni negują byt zorganizowanej grupy lub związku przestępczego bądź istnienie między nimi porozumienia co do wspólnego popełnienia przestępstwa, zgłaszając na te okoliczności stosowne wnioski dowodowe, to należy wykluczyć możliwość przyjęcia, że okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości. Samo nieprzyznanie się do winy przez pozostałych współoskarżonych oraz kontestowanie tez przyjętych przez oskarżyciela w akcie oskarżenia jest niewystarczające dla wzbudzenia wątpliwości co do okoliczności popełnienia przestępstwa w razie wystąpienia przez jednego z oskarżonych z wnioskiem w trybie art. 335 lub 387 k.p.k.
- Ewa Grzęda - Przesłanka tymczasowego aresztowania z art. 258 § 2 k.p.k. Uwagi na marginesie uchwały Sądu Najwyższego z 19 stycznia 2012 r. (I KZP 18/11) oraz nowelizacji Kodeksu postępowania karnego
tymczasowe aresztowanie, nowelizacja postępowania karnego
Niniejszy artykuł dotyczy szczególnej podstawy stosowania tymczasowego aresztowania, jaką jest surowa kara grożąca oskarżonemu (art. 258 § 2 k.p.k.). Analizie zostały poddane obowiązujące przepisy, ze szczególnym uwzględnieniem uchwały Sądu Najwyższego, I KZP 18/11, która w sposób jednoznaczny przyznała tejże podstawie samodzielny charakter. Autorka poddaje krytycznej ocenie szeroko zaaprobowane stanowisko, jakoby okoliczności wskazane w art. 249 § 1, 257 § 1 k.p.k. oraz negatywne przesłanki zawarte w art. 259 § 1 i 2 k.p.k. stanowiły immanentną część regulacji zawartej w art. 258 § 2 k.p.k. Jednocześnie autorka formułuje krytyczne uwagi pod adresem samej instytucji zagrożenia surową karą jako podstawy stosowania tymczasowego aresztowania w kształcie nadanym przez polskie prawo. Artykuł zmierza do uwypuklenia aspektów, które są sporne w obecnym stanie prawnym, ale pozostają kontrowersyjne również w procedurze karnej po 1 lipca 2015 r. na gruncie ustawy nowelizującej Kodeks postępowania karnego.
