The Burden of Proof and the Obligation to Prove Circumstances Affecting the Imposition of Penalties and Other Means of Criminal Response
Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych Rok XXIV: 2020, numer 1
Journal of Criminal Law and Penal Studies Volume XXIV: 2020, No. 1
Michał Wantoła - Ph. D. Candidate, Chair of Criminal Law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University, Kraków; ORCID: 0000-0002-8834-1488, contact e-mail: michal.wantola@uj.edu.pl
Full text in PDF (open access)
Keywords
the burden of proof, the obligation to prove, penalties, the presumption of innocence, model of the criminal process
Summary
Constructions of the burden of proof and the obligation to prove, customarily applied to circumstances relevant to the conditions of criminal liability, can also be applied to circumstances affecting the imposition of penalties and other means of criminal response. The author argues that the burden of proof concerning the second type of circumstances generally rests on the prosecutor, however, certain exceptions from this rule may be made. In this regard, the obligation to prove is also examined, leading to the claim of the increased role of the court in this process. The author makes de lege ferenda postulate to introduce a separate phase of criminal proceedings in which the court, having previously determined that criminal liability should be attributed to the accused, would only examine the circumstances affecting the imposition of penalties and other means of criminal response.
Bibliography
Artymiak G., Ciężar dowodu w polskim procesie karnym (niepubl.), rozprawa doktorska złożona w bibliotece UMCS w Lublinie, 2002.
Artymiak G., Prawo do obrony a ciężar dowodu. Zagadnienia wybrane, „Rzeszowskie Zeszyty Naukowe. Prawo-Ekonomia” 2001, t. XXX.
Artymiak G., Zasada ciężaru dowodu w polskim procesie karnym a zasada prawdy materialnej, w: Zasada prawdy materialnej. Materiały z konferencji. Krasiczyn 15–16 października 2005 r., red. Z. Sobolewski, G. Artymiak, Kraków 2006.
Borek M., Ciężar dowodu i jego domniemana obecność w polskim procesie karnym, w: Katalog dowodów w postępowaniu karnym, red. P. Czarnecki, M. Czerwińska, Warszawa 2014.
Cieślak M., Dzieła wybrane. Tom II. Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne, red. S. Waltoś, M. Rusinek, S. Steinborn, Kraków 2011.
Cieślak M., Zagadnienia dowodowe w procesie karnym. Tom I, Warszawa 1955.
Dudka K., Opinia prawna do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, druk sejmowy nr 3251, Sejm VIII kadencji, < http://orka.sejm.gov.pl/rexdomk8.nsf/0/3C4BE2A3FCA54502C12583D1002C7120/%24File/i500-19.rtf >.
Giezek J., Fakty oraz ich ocena jako przedmiot materialnoprawnych domniemań w procesie karnym, „Acta Universitatit Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji” 2018, nr CXIV.
Girdwoyń P., Rozkład ciężaru dowodu w procesie karnym a taktyka obrony. Uwagi na tle polskiego i niemieckiego stanu prawnego, „Studia Iuridica” 2004, nr XLIII.
Grabowski A., Dyskurs prawniczy jako przypadek szczególny ogólnego dyskursu praktycznego, w: Studia z filozofii prawa, red. J. Stelmach, Kraków 2003.
Grzegorczyk T., Zasada ciężaru dowodu w sprawach o wykroczenia, „Zagadnienia wykroczeń” 1982, nr 6.
Hypś S., Opinia prawna do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, druk sejmowy nr 3251, Sejm VIII kadencji, < http://orka.sejm.gov.pl/rexdomk8.nsf/0/3B46AC2B04778E64C12583CC004F235C/%24File/i500-19.rtf >.
Jezusek A., Domniemanie winy w prawie karnym materialnym a procesowe domniemanie niewinności, „Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny” 2016, nr 2.
Kala D., Stosowanie tymczasowego aresztowania a realizacja zasady prawdy materialnej w polskim procesie karnym, w: Zasada prawdy materialnej. Materiały z konferencji. Krasiczyn 15–16 października 2005 r., red. Z. Sobolewski, G. Artymiak, Kraków 2006.
Kardas P., Determinanty ciężaru dowodu i ciężaru (obowiązku) dowodzenia w procesie karnym, w: Ciężar dowodu i obowiązek dowodzenia w procesie karnym, red. W. Jasiński, J. Skorupka, Warszawa 2017.
Klejnowska M., Wyjątki od reguł rozkładu ciężaru dowodu w procesie karnym, „Ius et Administratio” 2004, nr 1.
Kłak C., Opinia prawna do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, druk sejmowy nr 3251, Sejm VIII kadencji, < http://orka.sejm.gov.pl/rexdomk8.nsf/0/F9778B03BBC54F0AC12583D900282FA7/%24File/i500_19.docx >.
Kremens K., Ciężar dowodu w procesie karnym państw common law, w: Ciężar dowodu i obowiązek dowodzenia w procesie karnym, red. W. Jasiński, J. Skorupka, Warszawa 2017.
Kruszyński P., Materialny ciężar dowodu w procesach karnych o zniesławienie i oszczerstwo, „Państwo i Prawo” 1980, z. 8.
Kruszyński P., Zasada domniemania niewinności w polskim procesie karnym, Warszawa 1983.
Malicki A., Bierność obrońcy w kontradyktoryjnym procesie karnym przesłanką jego odpowiedzialności dyscyplinarnej lub odszkodowawczej w kontekście pozycji adwokata w świetle ostatnich zmian procedur, w: Etyka adwokacka a kontradyktoryjny proces karny, red. J. Giezek, P. Kardas, Warszawa 2015.
Małyniuk G., Ciężar dowodu w brytyjskiej procedurze karnej – uwagi porównawcze, w: Kluczowe problemy procesu karnego. Materiały konferencyjne (Biały Dunajec, 14–16.01.2011 r.), red. P. Hofmański, Warszawa 2011.
Manowska M., w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. M. Manowska, Warszawa 2013.
Morawski L., Ciężar dowodu – niektóre problemy dowodowe, „Studia Cywilistyczne” 1982, t. XXXII.
Nelken J., Alibi, „Nowe Prawo” 1969, nr 3.
Nelken J., Ciężar dowodowy w procesie karnym, „Nowe Prawo” 1969, nr 6.
Piasecki K., Wpływ postępowania i wyroku karnego na postępowanie i wyrok cywilny, Warszawa 1970.
Ponikowski R., Kontrowersje wokół pojęcia „ciężar dowodu” w doktrynie polskiego procesu karnego, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo” 1990, nr 173.
Ponikowski R., Obowiązek i ciężar dowodu w postępowaniu w sprawach o wykroczenia, „Acta Universitatit Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji” 1991, nr XXVIII.
Skorupka J., Ciężar dowodu i ciężar dowodzenia w procesie karnym, w: Funkcje procesu karnego. Księga jubileuszowa Profesora Janusza Tylmana, red. T. Grzegorczyk, Warszawa 2011.
Skorupka J., Przedmowa, w: Ciężar dowodu i obowiązek dowodzenia w procesie karnym, red. W. Jasiński, J. Skorupka, Warszawa 2017.
Sprawozdanie z działalności powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury w sprawach karnych za rok 2018, < https://pk.gov.pl/wp-content/uploads/2019/04/PG_P1K.pdf >.
Szumiło-Kulczycka D., Opinia prawna do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, druk sejmowy nr 3251, Sejm VIII kadencji, < http://orka.sejm.gov.pl/rexdomk8.nsf/0/2FFE3405D83C3334C12583BA00480F19/%24File/i500-19_.rtf >.
Śliwiński S., Polski proces karny przed sądem powszechnym. Zasady ogólne, Warszawa 1948.
Tęcza-Paciorek A., Wróblewski K., Ciężar dowodu w procesie karnym, czyli jaka jest, a jaka będzie rola sądu (sędziego), „Przegląd Sądowy” 2014, nr 11–12.
Tomaszewski T., Alibi a ciężar dowodu w procesie karnym, „Przegląd Sądowy” 1992, nr 11.
Uzasadnienie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, druk sejmowy nr 3251, Sejm VIII kadencji, < http://orka.sejm.gov.pl/Druki8ka.nsf/0/A617BC771FDAE095C12583AC004875E9/%24File/3251.pdf >.
Waltoś S., Naczelne zasady procesu karnego, Warszawa 1999.
Waltoś S., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2009.
Wantoła M., Dowodzenie okoliczności negatywnych w polskim procesie karnym na tle rozwiązań przyjmowanych w krajach systemu common law, w: Dowód w procesie karnym w perspektywie porównawczej, red. D. Gil, Lublin 2016.
Warchoł M., Ciężar dowodu w procesie karnym. Studium prawnoporównawcze, Warszawa 2017.
Warchoł M., Ładoś S., Interes publiczny a prywatny w procesie karnym w kontekście zasady ciężaru dowodu, w: Interes publiczny a interes prywatny w prawie. Materiały konferencyjne (Warszawa, 24.02.2012 r.), red. T. Giaro, Warszawa 2012.
Wiliński P., Materialny ciężar dowodu winy oskarżonego – przyczynek do rozważań, w: Państwo prawa i prawo karne. Księga Jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, t. 2, red. P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel, Warszawa 2012.
Wiliński P., Odpowiedzialność obrońcy za wynik postępowania dowodowego na rozprawie w świetle zmian kodeksu postępowania karnego, w: Etyka adwokacka a kontradyktoryjny proces karny, red. J. Giezek, P. Kardas, Warszawa 2015.
Wiliński P., Onus probandi (ciężar dowodu) w polskim procesie karnym – konstrukcja ułomna?, w: Ciężar dowodu i obowiązek dowodzenia w procesie karnym, red. W. Jasiński, J. Skorupka, Warszawa 2017.
Wróbel W., O domniemaniach w zakresie przesłanek odpowiedzialności karnej, „Prace Instytutu Prawa Własności Intelektualnej UJ” 2006, z. 96.
Zabłocki S., Art. 167 k.p.k. po nowelizacji – wstępne nakreślenie problemów, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2015, nr 2.
Zagrodnik J., Ciężar dowodu i obowiązek dowodzenia w koncepcji Mariana Cieślaka, w: Ciężar dowodu i obowiązek dowodzenia w procesie karnym, red. W. Jasiński, J. Skorupka, Warszawa 2017.
Żbikowska M., Ciężar dowodu w polskim procesie karnym, Warszawa 2019.
