The robbing of a corpse, a grave or another resting place of the deceased (contemporary scope of criminalization and degree of punitiveness in Polish and German-language law)
Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych Rok XXIII: 2019, numer 3
Journal of Criminal Law and Penal Studies Volume XXIII: 2019, No. 3
Jakub Hanc – M.A., University of Silesia in Katowice, Faculty of Law and Administration, Chair of Criminal Law and Criminology
Olga Sitarz – habilitated doctor, professor of University of Silesia in Katowice, University of Silesia in Katowice, Faculty of Law and Administration, Chair of Criminal Law and Criminology
Full text in PDF (open access)
Keywords
corpse, grave, final resting place, the cult of the dead, pietism
Summary
The crime of robbing a corpse, a grave or another resting place of the deceased (Article 262 § 2 of the Polish Criminal Code) is often the subject of analysis of contemporary specialists in criminal law. This publication goes beyond the discussion of the objective and subjective elements constituting the abovementioned crime, seeking answers to the justification of this criminalization and also elaborating on its deficiencies and deficiencies in penal response to this crime. The authors confront their observations with analogous regulations in force in Germany, Austria, and Switzerland.
Bibliography
<http://cmentarium.sowa.website.pl/Cmentarze/Cmentarze0g.html#10>.
<http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/151025000004506_IX_Ka_000456_2013_Uz_2013-12-19_001>.
<https://opinie.wp.pl/marcin-michalski-rozkopywanie-i-okradanie-grobow-nie-jest-w-polsce-marginalnym-zjawiskiem-6126040407025793a>.
<https://www.admin.ch/opc/de/classified-compilation/19370083/index.html>.
<https://www.duden.de/rechtschreibung/beschimpfen>
<https://www.ris.bka.gv.at/GeltendeFassung.wxe?Abfrage=Bundesnormen&Gesetzesnummer=10002296>
<https://www.sbg.ac.at/ssk/bgbl/Strafgesetz%201852-wiki.pdf>.
< https://www.synonimy.pl/synonim/ograbić/ >
Andrejew I., Świda W., Wolter W., Kodeks karny z komentarzem, Warszawa 1973.
Ariès P., Człowiek i śmierć, Warszawa 2011.
Bachner-Foregger H., Foregger E., Vorbemerkungen zu den §§ 188–191, w: Wiener Kommentar zum Strafgesetzbuch, red. F. Höpfel, E. Ratz, Wiedeń 2009.
Bafia J., Mioduski K., Siewierski M., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 1987.
Bojarski M., Profanacja zwłok, w: System Prawa Karnego. Tom 8. Przestępstwa przeciwko państwu i dobrom zbiorowym, red. L. Gardocki, Warszawa 2013.
Broniarek W., Gdy Ci słowa zabraknie. Słownik synonimów, Barwinów 2005.
Ćwiąkalski Z., w: Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz do art. 212–277d, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2017.
Daszkiewicz W., Karnoprawna ochrona nekropolii, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1989, z. 1.
Dąbrówka A., Geller E., Turczyn R., Słownik synonimów, Warszawa 2004.
Dębiński A., «Sacrilegium» w prawie rzymskim jako kradzież («furtum») rzeczy świętych («res sacrae»), „Roczniki Nauk Prawnych KUL” 1993, nr 3.
Dippel K., §168 Störung der Totenruhe, w: Leipziger Kommentar. Strafgesetzbuch. Band 6. §§ 146 bis 210, red. H.W. Laufhütte, R. Rissing-van Saan, K. Tiedemann, Berlin 2009.
Flemming M., w: Przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu. Rozdział XXXII Kodeksu karnego. Komentarz, red. M. Flemming, W. Kutzmann, Warszawa 1999.
Gardocka T., Czy zwłoki ludzkie są rzeczą i co z tego wynika, w: «Non omnis moriar». Osobiste i majątkowe aspekty prawne śmierci człowieka. Zagadnienia wybrane, red. J. Gołaczyński, J. Mazurkiewicz, J. Turłukowski, D. Karkut, Wrocław 2015.
Gardocka T., Zwłoki ludzkie w kontekście pobrania komórek, tkanek i narządów w celach transplantacyjnych i nie tylko, „Medyczna Wokanda” 2011, nr 3.
Góral R., Kodeks karny. Praktyczny komentarz, Warszawa 2007.
Graczyk K., Regulaminy cmentarne, jaki gminne akty prawa miejscowego w orzecznictwie wojewódzkich sądów administracyjnych, w: Źródła prawa w samorządzie terytorialnym, red. B. Dolnicki, Warszawa 2018.
Gruszecka D., w: Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2014.
Gutekunst W., w: Prawo karne. Część szczególna, red. W. Świda, Wrocław 1980.
Gutekunst W., w: Szwajcarski kodeks karny z dnia 21 grudnia 1937 r. Według stanu prawnego na dzień 1 grudnia 1959 r., red. W. Świda, Warszawa 1960.
Hafter E., Schweizerisches Strafrecht. Besonders Teil, Berlin 1943.
Hanc J., Sitarz O., Przestępstwo znieważenia zwłok (aspekty dogmatyczne i praktyczne), „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2017, z. 2.
Heger M., §168 Störung der Totenruhe, w: Strafgesetzbuch. Kommentar, red. K. Kühl, M. Heger, Monachium 2014.
Herzog A., w: Kodeks karny. Komentarz, red. R.A. Stefański, Warszawa 2017.
Hodor K., Łakomy K., Grobowce rodzinne w XIX-wiecznych założeniach pałacowo-parkowych Śląska Opolskiego, „Czasopismo Techniczne. Architektura” 2012, z. 2A (7).
Holder H., Austriacki kodeks karny. Ustawa związkowa z dnia 23 stycznia 1974 r. o czynach zagrożonych karą sądową, Warszawa 1980.
Hörnle T., §168 Störung der Totenruhe, w: Münchener Kommentar zum Strafgesetzbuch. Band 3. §§ 80–184j, red. K. Miebach, Monachium 2017.
Ikram S., Śmierć i pogrzeb w starożytnym Egipcie, Warszawa 2004.
Iluk J., Grzywny sepulkralne w italskich epitafiach z okresu Cesarstwa Rzymskiego, Gdańsk 1985.
Inny słownik języka polskiego. A–Ó, red. M. Bańko, Warszawa 2000.
Józefów-Czerwińska B., Magiczna semantyka cmentarzy i tabu kulturowych, ze szczególnym uwzględnieniem nekropolii „wykluczonych”, „Tradicija ir Dabartis” 2012, vol. 7.
Kaczmarczyk R., Sztuka cmentarna – zagadnienia prawne, w: Prawo wobec sztuki i kultury, red. J. Sobczak, K. Chałubińska-Jentkiewicz, K. Kakareko, Warszawa 2018.
Kalitowski M., w: Kodeks karny. Komentarz, red. M. Filar, Warszawa 2016.
Kodeks karny z roku 1903 (przekład z rosyjskiego) z uwzględnieniem zmian i uzupełnień, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 1 maja 1921 r., Warszawa 1922.
Kowalski K., Świat bez grobów, „Wiara i Odpowiedzialność” 1986, nr 11.
Królikowska A., Estetyka współczesnych cmentarzy, „Opuscula Sociologica” 2012, nr 1.
Lach A., w: Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2016.
Lelental S., Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania, w: System Prawa Karnego. O przestępstwach w szczególności, red. I. Andrejew, L. Kubicki, J. Waszczyński, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1989.
Lenckner T., Bosch N., §168 Störung der Totenruhe, w: Strafgesetzbuch. Kommentar, red. A. Schönke, H. Schröder, Monachium 2014.
Linde M.S.B., Słownik języka polskiego. Tom II: G–L, Lwów 1855.
Linde M.S.B., Słownik języka polskiego. Tom III: M–O, Lwów 1857.
Ludwiczak D., Piskadłowa A., Tarka-Huczek E., Słownik wyrazów bliskoznacznych, Warszawa 1998.
Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, Lwów 1938.
Makowski W., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 1937.
Marek A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2006.
Mayer E., Tipold A., Vorbemerkungen zu den §§ 188 bis 191, w: Salzburger Kommentar zum Strafgesetzbuch, red. O. Triffterer, Ch. Rosbaud, H. Hinterhofer, Wiedeń 2011.
Melezini M., Punitywność wymiaru sprawiedliwości karnej w Polsce w XX wieku, Białystok 2003.
Meller J., Moralny aspekt wykorzystania zwłok ludzkich, „Studia Gdańskie” 2007, t. XXI.
Michalska-Warias A., w: Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Komentarz do art. 222–316, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2017.
Mirgos Z., Glosa I, „Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych” 1988, nr 11–12.
Mirgos Z., Przestępstwa przeciwko uczuciom religijnym w polskim kodeksie karnym z 1932 r., „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1982, nr 1.
Morawski L., Wstęp do prawoznawstwa, Toruń 2015.
Mozgawa-Saj M., Przestępstwa znieważenia oraz ograbienia zwłok, grobu i miejsca spoczynku zmarłego (art. 262 § 1 i 2 k.k.), „Prokuratura i Prawo” 2018, nr 1.
Nawrocki M., Strona podmiotowa przestępstwa kierunkowego, „Ius Novum” 2017, nr 3.
Peiper L., Komentarz do kodeksu karnego, prawa o wykroczeniach, przepisów wprowadzających obie te ustawy, Kraków 1936.
Piórkowska-Flieger J., w: Kodeks karny. Komentarz, red. T. Bojarski, Warszawa 2016.
Piprek J., Ippoldt J., Wielki słownik niemiecko-polski. A–K, Warszawa 1995.
Piprek J., Ippoldt J., Wielki słownik niemiecko-polski. L–Z, Warszawa 1995.
Pływaczewski E., Sakowicz A., w: Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz do art. 222–316, red. A. Wąsek, R. Zawłocki, Warszawa 2010.
Rejman G., Do kogo należą zwłoki ludzkie?, w: Zawłaszczanie zwłok ludzkich, red. A. Wiekluk, Kraków 1996.
Romańczuk M., Z problematyki kwalifikacji prawnej znieważenia zwłok, prochów ludzkich lub miejsca spoczynku zmarłego, „Studia Prawnoustrojowe” 2016, nr 31.
Romańczuk M., Znieważenie zwłok, prochów ludzkich lub miejsca spoczynku zmarłego – wybrane aspekty prawnokarne i kryminologiczne, w: Ochrona człowieka w świetle prawa Rzeczypospolitej Polskiej, red. S. Pikulski, Olsztyn 2002.
Sikora S., Cmentarz. Antropologia pamięci, „Polska Sztuka Ludowa” 1986, nr 1–2.
Słownik 100 tysięcy potrzebnych słów, red. J. Bralczyk, Warszawa 2008.
Słownik języka polskiego. A–K, red. M. Szymczak, Warszawa 1992.
Słownik języka polskiego. A–O, oprac. A. Zdanowicz i in., Wilno 1861.
Słownik języka polskiego. D–G, red. W. Doroszewski, Warszawa 1960.
Słownik języka polskiego. L–P, red. M. Szymczak, Warszawa 1992.
Słownik języka polskiego. Nie – Ó, red. W. Doroszewski, Warszawa 1963.
Słownik synonimów polskich, red. Z. Kurzowa, Warszawa 2002.
Stefański R.A., Prawo karne materialne. Część szczególna, Warszawa 2009.
Stefański R.A., Przestępstwo znieważenia zwłok, prochów ludzkich lub grobów (art. 262 k.k.), „Prokuratura i Prawo” 2004, nr 10.
Stübinger S., §168 Störung der Totenruhe, w: Strafgesetzbuch. Kommentar, red. U. Kindhäuser, U. Neumann, H.-U. Paeffgen, Baden-Baden 2017.
Śliwowski J., Prawo karne, Warszawa 1979.
Tobor Z., w: Wstęp do prawoznawstwa, red. J. Nowacki, Z. Tobor, Warszawa 2016.
Tuora-Schwierskott E., Deutsche Starfgesetzbuch. Übersetzung ins Polnische, Regensburg 2016.
Uchwała SN z 29 IX 1987 r., VI KZP 24/87.
Uniwersalny słownik języka polskiego. A–J, red. S. Dubisz, Warszawa 2006.
Uniwersalny słownik języka polskiego. K–O, red. S. Dubisz, Warszawa 2006.
Uzasadnienie projektu Kodeksu karnego, w: Nowe kodeksy karne z 1997 r. z uzasadnieniami, red. I. Fredrich-Michalska, B. Stachurska-Marcińczak, Warszawa 1997.
Vest H., Störung des Totenfriedens, w: Schweizerisches Strafgesetzbuch. Praxiskommentar, red. S. Trechsel, M. Pieth, Zurych – St. Gallen 2013.
Wańczowski M., Lenart M., Księga żałoby i śmierci, Warszawa 2009.
Wielki słownik języka polskiego, red. E. Polański, Kraków 2008.
Wielki słownik wyrazów bliskoznacznych, red. M. Bańko, Warszawa 2008.
