Denotation of violence, deceit and complicity on the example of Article 264 § 2 of the Criminal Code
Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych Rok XXVI: 2022, numer 1-2
Journal of Criminal Law and Penal Studies Volume XXVI: 2022, No. 1-2
Daniel Brodowski
Full text in PDF (open access)
Keywords
refugees, crisis, violence, deceit, Polish-Belarusian border, state of emergency, restrictions on rights and freedoms
Summary
The refugee crisis on the Polish-Belarusian border related to the appearance on the bor-
der of a significant number of people who were brought to the territory of Belarus and
then directed to the territory of Poland in an organized manner by Belarusian services
led to a number of actions by, among others, Polish authorities, the legal aspects of which
required urgent elaboration. This article addresses the issue of the obligation to obey
an order and failure to obey an order and their criminal law consequences. The Polish
legislator based the responsibility for carrying out an order with criminal content on
the principle of “thinking bayonets.” Thus, a service representative cannot be completely
unreflective of his superior’s orders. He is entitled to verify the legality of the orders
addressed to him and may refrain from carrying them out when they contradict the
law. However, the systemic hierarchical nature of subordination cannot fully displace
individual criminal or disciplinary responsibility. It should be recognized that in cases
that are most obvious from the factual side, the behavior of officers in the execution of
an order (taking sick, wounded, or women with children to the forest in the cold without
providing them with any adequate medical-survival assistance) must raise doubts in
every officer about the legality of the order. In such cases, there is no room for excuses
for error regarding the potential legal evaluation of such acts.
Bibliography
Banasik K., Penalizacja bezprawnego przekroczenia granicy państwowej, „Studia Prawnicze. Rozprawy i Materiały” 2017, nr 1 (20).
Bielski M., w: Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część I. Komentarz do art. 117–211a, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2017.
Bojarski T., w: A. Michalska-Warias, J. Piórkowska-Flieger, M. Szwarczyk, T. Bojarski, Kodeks wykroczeń. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2021.
Bojarski T., w: Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. M. Szwarczyk, Warszawa 2019.
Ćwiąkalski Z., w: Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część II. Komentarz do art. 212–277d, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2017.
Jachimowicz M., Nowe zasady odpowiedzialności za nielegalne przekroczenie granicy RP, „Prokuratura i Prawo” 2006, nr 5.
Kalitowski M., w: Kodeks karny. Komentarz, red. M. Filar, Warszawa 2016.
Kardas P., Teoretyczne podstawy odpowiedzialności karnej za przestępne współdziałanie, Kraków 2001.
Krajnik S., w: Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. J. Lachowski, Warszawa 2021.
Kulik M., Wąsek A., w: Kodeks karny. Komentarz, red. M. Filar, Warszawa 2016.
Lach A., w: Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2020.
Laskowska K., Perkowska M., Przestępstwo nielegalnego przekroczenia polskiej granicy, „Prawo w Działaniu. Sprawy Karne” 2020, nr 43.
Mozgawa M., w: Kodeks karny. Komentarz, red. M. Budyn-Kulik, P. Kozłowska-Kalisz, M. Kulik, M. Mozgawa, Warszawa 2015.
Nielegalne przekroczenie granicy państwowej, strona archiwalna Prokuratury Okręgowej w Zielonej Górze z 4 kwietnia 2005 r., <http://www.zielona-gora.po.gov.pl/index.php?id=36&ida=2862>.
Oczkowski T., w: Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2020.
Skazania prawomocne z oskarżenia publicznego – dorośli – wg rodzajów przestępstw i wymiaru kary w I.2008-2020, opracowanie wieloletnie Ministerstwa Sprawiedliwości, <https://isws.ms.gov.pl/pl/baza-statystyczna/opracowania-wieloletnie/ >.
Słownik języka polskiego, t. II, red. M. Szymczak, Warszawa 1982.
Trybus M., Nielegalne przekroczenie granicy – aspekty prawnokarne, „Studia Prawno-
ustrojowe” 2019, nr 46.
Zoll A., w: Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Cześć I. Komentarz do art. 1–52, red. W. Wróbel, Warszawa 2016.
Zoll A., w: Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część I. Komentarz do art. 117–211a, red. W. Wróbel, Warszawa 2017.
