Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 15 lutego 2012 r., II KK 193/2011

Autor: Agnieszka Barczak-Oplustil
Data publikacji: 27 lutego 2013
Pozycja w wydaniu internetowym: 4/2013

W częściowo krytycznej glosie autorka omawia poglądy Sądu Najwyższego, dotyczące kryteriów przypisania skutku w wypadku typu nieumyślnego czynu zabronionego pod groźbą kary. Sąd Najwyższy stwierdził między innymi: „Prawnokarną odpowiedzialność za skutek uzasadnia jedynie takie przyczynienie się, które w sposób istotny zwiększa ryzyko wystąpienia tego skutku […]. Powyższa teza jest szczególnie istotna w przypadku przestępstw nieumyślnych, bowiem wówczas brak jest co do zasady szczególnej, podmiotowej komponenty negatywnej moralnej oceny czynu w postaci nagannego zamiaru lub nagannego celu działania sprawcy. Z tego też powodu, dla przyjęcia karygodnego charakteru przyczynienia się do powstania skutku, zwłaszcza przy tej kategorii przestępstw, konieczne jest ustalenie, że sprawca – niezależnie od innych warunków obiektywnego przypisania skutku – zachowaniem swoim w sposób znaczący zwiększył ryzyko wystąpienia skutku stanowiącego znamię typu czynu zabronionego, co najczęściej będzie można wnioskować z faktu istotnego naruszenia reguł ostrożnego postępowania z dobrem prawnym w danych warunkach”.

Streszczenie: Glosowane orzeczenie dotyczy problematyki obiektywnego przypisania skutku. Sąd Najwyższy przyjął w nim, że kryterium obiektywnego przypisania jest nie tyle obiektywna przewidywalność przebiegu przyczynowego, który faktycznie wystąpił, ale przewidywalność znacznego stopnia prawdopodobieństwa wystąpienia takiego przebiegu przyczynowego, co musi zawężać zakres zachowań stanowiących „powodowanie” skutku. Pytanie, czy zasadnie? Ponadto Sąd Najwyższy, ustalając czy sprawca spowodował skutek, odwoływał się do kryterium karygodnego charakteru przyczynienia się oraz możliwości postawienia zarzutu winy, co przynajmniej prima facie wskazuje na mieszanie elementów z różnych poziomów struktury przestępstwa.